Caspar David Friedrich „Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc” - opis obrazu, interpretacja

Caspar David Friedrich był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli malarstwa epoki romantyzmu. W jego twórczości najczęściej pojawiały się pejzaże (głównie pejzaże ze sztafażem – postaciami ludzkimi lub zwierzęcymi). Ich cechą szczególną było to, że nie tylko oddawały piękno krajobrazu, ale w pewien sposób metaforyzowały także ludzkie życie. Podobnie jest z płótnem noszącym tytuł: „Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc”.

Obraz utrzymany został w bardzo mrocznym nastroju. Jego najjaśniejszym punktem jest ciepła, pomarańczowa kula najlepiej widocznego z Ziemi ciała niebieskiego. Znajduje się ona w centralnym punkcie płótna i rozświetla nieco mrok nocy. Na kamienistej drodze, pośród mrocznych i zdeformowanych drzew, stoi dwóch mężczyzn bacznie przyglądających się księżycowi. Z perspektywy widza obraz cechuje się kompozycją przypominającą ramę. W jej centrum znajduje się rozświetlony punkt otoczony przez czarne gałęzie drzew oraz kamienistą drogę. Nieco na lewo od niego stoją mężczyźni. Obydwoje wpatrzeni są w księżyc, a jeden opiera się na ramieniu drugiego. Nie można mieć wątpliwości, że są zafascynowani tym, co dane jest im oglądać. Są ubrani w  płaszcze i czapki, których kolor trudno określić z powodu panujących ciemności. Najprawdopodobniej były to postaci autentyczne, doskonale znane Friedrichowi – Wilhelm Brommer (jego szwagier) oraz August Heinrich (jeden z jego ulubionych uczniów).

Friedrich wielokrotnie podejmował w swojej twórczości motyw księżyca. Obraz „Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc” powstał w 1819. Później artysta stworzył jego dwie odmienne wersje – jedną różniącą się kolorystyką, a drugą noszącą tytuł: „Mężczyzna i kobieta obserwujący księżyc”.

Jak można odczytywać dzieło Friedricha? Noc, kamienista droga i zdeformowane drzewa pozbawione liści – to najprawdopodobniej metafora ludzkiego życia, pełnego cierpienia i niebezpieczeństw. Człowiek podróżuje przez nie wśród ciemności, a jedyne światło przychodzi z daleka. Księżyc można uznać za manifestację Absolutu, który z wielkiej odległości obserwuje życie człowieka i rzuca na nie co jakiś czas blask. Wpatrzeni w niego mężczyźni symbolizują dążenie człowieka do lepszego świata, dzięki któremu można by się wyrwać z ziemskiej ciemności pełnej niebezpieczeństw.

„Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc” to obraz mroczny i niepokojący. Niewiele na nim światła, wszystko zdominowane jest przez cienie nocy. Jego posępna kolorystyka i punktowe oświetlenie powoduje, że oglądając to dzieło, trudno jest oprzeć się uczuciu niepokoju, a zarazem fascynacji, jaką budzi to płótno.