Relatywizm kulturowy - przykłady, charakterystyka, definicja

We współczesnym świecie często dochodzi do styku rozmaitych kultur, ludzi o rozmaitych stylach życiach, religiach, rasach i językach. W coraz większej liczbie krajów różnorodność kulturowa nie jest niczym zaskakującym – wielokulturowość to codzienność mieszkańców takich państw jak Stany Zjednoczone, Niemcy czy Wielka Brytania. Współwystępowanie zróżnicowanych kultur prowadzi do kształtowania się pewnych postaw, a jedną z nich jest postawa tzw. relatywizmu kulturowego.

Relatywizm kulturowy to pogląd, który głosi, że każda kultura ma jednakowe prawo istnienia i rozwoju. Nie można rozróżniać kultur lepszych i gorszych, każda z nich rozwijała się przecież w odmiennych warunkach społecznych, środowiskowych, historycznych.

Relatywizm kulturowy jest postawą opozycyjną wobec tzw. etnocentryzmu, czyli przekonania o wyjątkowych cechach własnej kultury, a często także jej przewadze nad innymi kulturami. Etnocentryzm przejawia się także w przykładaniu jednej miary (swojego punktu widzenia) do innych kultur, przez co jawią się one jako dziwne, nie do zaakceptowania, mogą nawet budzić uczucia wrogości. Skrajny etnocentryzm może być przyczyną konfliktów kulturowych, niepotrzebnych napięć wynikających z wzajemnego niezrozumienia – np. nieufność Amerykanów wobec Arabów i Amerykanów arabskiego pochodzenia po zamachu na World Trade Center we wrześniu 2001 roku.

Postawa relatywizmu kulturowego jest również bardzo istotna wśród menedżerów i przedsiębiorców, którzy zamierzają wkroczyć ze swoim produktem na zagraniczne rynki krajów o odmiennej kulturze. Żeby trafić do nowych odbiorców, konieczne jest uwzględnienie specyfiki danego kraju i jego zwyczajów – bezpośrednie przełożenie np. reklam europejskich na skrajnie odmienny rynek azjatycki z pewnością nie spowoduje sukcesu naszej firmy.

Wydaje się, że we współczesnym społeczeństwach relatywizm kulturowy jest bardziej właściwą postawą, jednak otwartość i dążenie do równych praw wszystkich kultur może powodować także pewne problemy. Należy pamiętać, że pewne kultury mają wpisane określone, nieraz surowe prawa, których mieszkańcy krajów demokratycznych nigdy nie zaakceptują. Dążenie do sytuacji, w której wszystkie kultury będą mogły swobodnie się rozwijać w danym kraju powoduje konieczność zaakceptowania np. surowego prawa szariatu przestrzeganego przez część grup muzułmańskich czy też wielu ograniczeń nakładanych przez islam na kobiety.

Państwo demokratyczne, którego jednym z najważniejszym celów jest ochrona praw jednostki, nie może dopuścić, by dochodziło do naruszania praw człowieka, nawet z powodów dążenia do równości kultur.