Juliusz Słowacki „Kordian” - dzieje Kordiana. Opis

Bohater jako nastoletni chłopak podchodzi do życia bardzo emocjonalnie i targają nim sprzeczne odczucia - od poczucia bezsensu istnienia po egzaltację w kontakcie z kobietą. Konrad źle znosi bezruch, który chciałby przerwać jakimiś bohaterskimi dokonaniami, doskwiera mu również miłość do starszej od niego Laury, która nie traktuje go poważnie. Delikatna poetycka dusza urażona i odtrącona przez ukochaną doprowadza go do nieudanej próby targnięcia się na własne życie.

Kilka lat później Kordian jest już dojrzalszym mężczyzną, który swe życie wypełnia podróżowaniem. Poznając Europę, dokonywać musi nieustannego rozrachunku z własnymi poglądami, które weryfikowane są przez doświadczenie. Jego wczesnomłodzieńcze ideały padają w starciu z prawdziwym obliczem świata. Każde z państw, które odwiedza - Anglia, Włochy, Watykan - przynosi mu jakąś nową, ale i pesymistyczną wiedzę. Przekonuje się, że pieniądz jest władcą świata, że literatura nie przystaje do rzeczywistości, że miłość duchowa nie ma racji bytu, ponieważ namiastkę uczucia można kupić za klejnoty oraz że według Kościoła Polska powinna pozostać niewolnicą Rosji, zamiast walczyć dla uzyskania niepodległości. 

Momentem szczególnym, kiedy coś przełamuje się w Kordianie, jest pobyt na szczycie Mont Blanc. Cały dotychczasowy pesymizm, jaki odczuwał w starciu z prawdziwym obliczem świata, przemienia się dzięki monumentowi przyrody w nagłe olśnienie i poczucie znalezienia celu życiowego oraz ogromny zapał do wielkich czynów. Pragnie stanąć na czele uciskanego narodu w drodze ku jego wolności. Marzy mu się skuteczny czyn. Plan zamordowania cara ma być poświęceniem własnego życia dla dobra wszystkich rodaków i ukochanej ojczyzny.

Bohater nie znalazł zwolenników, którzy wsparliby go w realizacji pomysłu zgładzenia cara. Podczas koronacji Mikołaja I chce sam tego dokonać, ale okazuje się, że jest zbyt słaby i nie potrafi dopuścić się zbrodni. Jego bohaterski zamiar kończy się fiaskiem i omdleniem. Następnie uznany za niepoczytalnego trafia do szpitala psychiatrycznego, gdzie lekarz próbuje udowodnić mu, że jego idea była chorym urojeniem, które nie mogło się ziścić. 

Kordian skazany zostaje na śmierć. Wielki Książę Konstanty daje mu zadanie przeskoczenia na koniu piramidy karabinów, którego powodzenie ma mu gwarantować ułaskawienie. Kordian pokonuje przeszkodę, jednak wyrok śmierci nie zostaje cofnięty. Zamknięty w więzieniu oczekuje na egzekucję.

Książę Konstanty wymusza na bracie ułaskawienie bohatera. Posłaniec rusza z wiadomością na plac egzekucji. Oficer już daje znak plutonowi do wystrzałów, nie dostrzegając jadącego posłańca. Nie wiadomo czy posłaniec zdążył powstrzymać egzekucję, czy też Kordian został rozstrzelany.