Juliusz Słowacki „Kordian” - czas i miejsce akcji utworu. Opracowanie

Słowacki w kolejnym ze swoich dramatów zrywa z antyczną zasadą trójjedności czasu, miejsca i akcji. „Kordian” jest utworem, którego czas jest dość jednoznacznie sprecyzowany, choć zmienny. W didaskaliach autor dodatkowo informuje czytelnika o aktualnym miejscu rozgrywanej akcji. Jest to nie tylko Polska, ale i kraje zagraniczne, miejsca, które odwiedził sam Słowacki.

Część zwana przygotowaniem przed właściwą akcją utworu dzieje się: „Roku 1799 dnia 31 grudnia w nocy. Chata sławnego niegdyś czarnoksiężnika Twardowskiego w górach karpackich – przy chacie obszerny dziedziniec – dalej skały – w dole bezlistne bukowe lasy”. Przez Szatana wspomniana jest łysa Góra, gdzie czarownice zlatują się na Sabaty. Z kolei prolog nie jest określony co do miejsca, również nie jest dokładnie podane, kiedy dzieje się akcja tej części dramatu.

W akcie I znajdujemy się w niewielkiej wsi, gdzie na łonie natury (ogród, staw, dom wiejski, pola, lasy sosnowe) leży zadumany Kordian. Młodzieniec rozmyśla nad sensem swojego życia. Scena II odbywa się pośród lipowych alei w tym samym ogrodzie. Mamy podany czas akcji – jest to jesień, która wprowadza bardzo ponury nastrój. Jest to miejsce i czas spotkania Kordiana i Laury – jego ukochanej. Scena III przenosi się do chatki, gdzie mieszka Laura. Stoi ona przy lampie naftowej, co oznacza, że nadchodzi zmierzch. Jest niespokojna, mówi nawet, że „Dotąd Kordian nie wrócił, jedynasta biła”. Jest ciemna noc.

Począwszy od aktu II, akcja utworu bardzo często rozgrywa się w różnych miejscach – nawet w obrębie jednego aktu i jednej sceny. Akt II to rok 1828. Główny bohater utworu, Kordian, znajduje się w Londynie w James Park. Znowu widzimy go na tle natury, chociaż już w mieście. Nieopodal znajduje się pałac Westminster, sadzawki i zielone łąki. Jeszcze w tej samej scenie akcja przenosi się do Dover (wciąż Wielka Brytania). Następnie widzimy Kordiana we włoskiej willi wraz ze swoją kochanką Wiolettą. Znajdują się w pokoju, w którym ściany zdobione są wielkimi lustrami. Zza dużych okien widać przepiękne włoskie okolice.

Kolejne miejsce, w jakim zjawia się bohater, to Watykan. Jest gościem samego Ojca Świętego w jego bazylice. Zanosi mu relikwię w postaci polskiej ziemi. Po niemiłym incydencie w Watykanie widzimy go następnie na szczycie góry Mont Blanc. Tam wygłasza swoją improwizację i rozgoryczony wraca na wielkiej chmurze do Polski. Akcja przenosi się do Warszawy. Jest już rok 1829 (rok koronacji cara Rosji – Mikołaja I na władcę Polski).

Akt III rozpoczyna się od koronacji na placu przed Zamkiem Królewskim w Warszawie. Wspomniane jest także miejsce koło kolumny Zygmunta. Konspiracja natomiast zawiązuje się w podziemiach kościoła katedralnego św. Jana. Tam spotykają się wszyscy, którzy chcą pozbawić cara władzy. Widzimy też wnętrza samego Zamku Królewskiego. Kordian, który ma wartę, chce zabić uzurpatora. Bohater znajduje się w Sali Koncertowej. Nieopodal widać sypialnię cara.

Kordian przechodzi także przez Salę Tronową. Kiedy zostaje złapany przez cara, zostaje umieszczony w szpitalu psychiatrycznym, gdzie rozmawia z nieznajomym – Doktorem (jak się później okazuje – z Diabłem). Finałowa scena dramatu (scena VII) ma miejsce na Placu Saskim, gdzie Kordian ma zostać rozstrzelany za próbę pozbawienia życia cara. Jeszcze na moment akcja powraca do Zamku Królewskiego, skąd zostaje wydany akt ułaskawienia Kordiana, a następnie do izby klasztornej, w której stary sługa Kordiana, Grzegorz, spowiada się. Egzekucja Kordiana ma zostać przeprowadzona na Placu Marsowym, gdzie jeszcze przed chwilą defilowały carskie wojska. W ostatniej chwili życie ratuje mu ułaskawienie.