Bolesław Leśmian „Anioł” - interpretacja i analiza wiersza

Aniołowie zazwyczaj umiejscawiani są wysoko w niebie, gdzie zwykły człowiek pozbawiony jest do nich dostępu. Jednakże od każdej reguły istnieje odstępstwo i podmiot liryczny wiersza B. Leśmiana pt.: „Anioł” miał możliwość spojrzenia na tę istotę, która przelatywała zbyt nisko nad ziemią. Czy w jakiś sposób odcisnęło się to na jego życiu?

„Czemu leciał tak nisko ten anioł, ten duch / Sięgający piersiami skoszonego siana?” - to pytanie, postawione przez podmiot liryczny, rozpoczyna utwór. Następnie ja mówiące snuje opowieść o wrażeniu, jakie wywarła na nim przelatująca istota. Szczególnie istotny wydaje się być fragment: „Włos jego - hartowana w niekochaniu miedź! / Oczy płoną, miłosnym nieskalane szałem!” Cytat ten możemy uznać za przedstawienie istoty, której nie są znane ziemskie namiętności i uczucia. Anioł przelatuje nad skoszoną słomą, brudzi swoje kolana. Jest blisko, ale zarazem bardzo daleko. Okrywa go tajemnica, której podmiot liryczny nie potrafi odgadnąć. To boskie stworzenie onieśmiela widzącego je człowieka. Zostawia w nim jakieś ziarno niepewności, coś tajemniczego, coś co powoduje ten stan ja mówiącego: „a jam się do niebiosów wówczas onieśmielił...”

Ostatnia strofa utworu nie opisuje spotkania z aniołem. Tym razem podmiot liryczny zwraca się do swojej ukochanej, z którą spotyka się w parku, kiedy swe światło rzuca księżyc. „W twych wargach szukam jego przemilczanych warg / I nie wiem, co się dzieje z tą miłością naszą?...” - cytat ten kończy wiersz, a zarazem wydaje się być fundamentalny dla jego interpretacji. Bo, czy nie możemy pomyśleć, że od spotkania z aniołem podmiot liryczny poszukuje odpowiedzi na nurtujące go pytania. Czy nie próbuje odnaleźć jej w uczuciu, które, podobnie jak boski duch nad ziemią, sytuuje się gdzieś pomiędzy doczesnością a wiecznością? Ostatni wers jest podsumowaniem dręczącej go niepewności. Od spotkania z aniołem, które wywarło na nim tak mocne piętno, jego uczucie bardzo się zmieniło. Wiersz Leśmiana wydaje się stawiać pytanie o to, czy możliwe jest odnalezienie boskiego pierwiastka w ziemskim życiu. Jednak nie odnajdziemy w nim bezpośredniej odpowiedzi na ten problem. Anioł jest nieprzenikniony, obce są mu doczesne uczucia, a usta ukochanej wydają się nie rozjaśniać tej wątpliwości.

„Anioł” Leśmiana to wiersz stroficzny, składający się z pięciu tetrastychów. Liczba sylab w poszczególnych wersach układa się naprzemiennie - 12 i 13. Występują rymy przeplatane - także niedokładne i męskie. Poeta posługuje się licznymi środkami stylistycznymi. Możemy dostrzec metafory - „Włos jego - hartowana w niekochaniu miedź” i epitety: „przemilczanych warg”, „skrzydeł świeżący się puch”.

Anioł to symbol piękna, szlachetności, niewinności, doskonałości. Wiążą się z nim same pozytywne znaczenia, ale w wierszu Leśmiana sieje niepewność. Jest przyczyną refleksji, która kładzie się cieniem na życie podmiotu lirycznego. Od tego momentu wszędzie poszukuje tej postaci. Czy możliwe jest odnalezienie jej na ziemi, wśród innych ludzi? Wiersz nie daje na to jednoznacznej odpowiedzi.