Opis herbu Warszawy - Historia herbu Warszawy

Wzór współczesnego herbu Warszawy został przyjęty w wyniku konkursu ogłoszonego w 1938 roku. Przedstawia on postać kobiety z rybim ogonem, wznoszącą w prawej ręce szablę, w lewej zaś trzymającą okrągłą tarczę. Elementy uzbrojenia oraz włosy syreny mają kolor złoty, zaś cała postać jest przestawiona na tle czerwonego herbarza zwieńczonego u góry koroną królewską.

W czasie wojny herb przestawiano z domalowaną po bokach wstęgą głoszącą sentencję „Semper Invicta” – „Zawsze Niezwyciężona” – która miała głosić chwałę walecznej stolicy Polski. W 1939 roku, zgodnie z zarządzeniem gen. Władysława Sikorskiego, u dołu herbu pojawił się także ozdobiony wiązkami liści laurowych order Virtuti Militari, najwyższe polskie odznaczenie wojskowe przyznawane za zasługi na polu walki.

W czasach PRL-u herb został pozbawiony królewskiej korony, a postać syreny znacznie uproszczono i zaopatrzono ją w rozpuszczone włosy. Od początku istnienia wygląd herbu ulegał jednak o wiele dalej idącym modyfikacjom.

Na najstarszej zachowanej do czasów współczesnych pieczęci herbowej Warszawy z końca XIV wieku zamiast kobiety o rybim ogonie widnieje postać męska, zaopatrzoną w takie samo uzbrojenie, ale stojąca na ptasich nogach podtrzymujących tułów uskrzydlonego smoka. Ów wizerunek pojawiał się na dokumentach warszawskich jeszcze w połowie XVII wieku, później zastąpiła go postać kobieca.

Po trzecim rozbiorze Polski, kiedy miasto znalazło się w zaborze pruskim, syrenę zaczęto przedstawiać na pionowo zakreskowanym, czerwonym tle, trzymającą szablę i tarczę z godłem z postaci pruskiego orła, a cały herb wieńczyła pruska korona królewska. Po ustąpieniu zaborców w listopadzie 1806 roku, natychmiast zamieniono symbol z tarczy trzymanej przez syrenę na białego orła, któremu później domalowywano również koronę. Po upadku powstania styczniowego kontrolę nad Warszawą przejął rosyjski car, który nakazał opieczętowanie wszystkich urzędów miejskich, dokumentów, formularzy itp. herbem państwa rosyjskiego, przedstawiającym dwugłowego czarnego orła z wizerunkiem św. Jerzego na piersi.

Dopiero w 1915 roku, już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, ogłoszono konkurs na nowy herb Warszawy, w którym przywrócono postać syreny, nieodłącznie kojarzonej z tym miastem. Na pieczęcie trafiła wtedy praca Zygmunta Szellera, wielokrotnie modyfikowana i urozmaicana na częstokroć dyskusyjne sposoby. Ciekawostką jest także rysunek herbu wykonany przez Pabla Picassa w jednym z mieszkań na Kole, na którym syrena w jednej ręce zamiast miecza trzyma młot – symbol pracy.

Projekt herbu z 1938 roku, ogołocony przez PRL-owskie władze z korony, został przywrócony w pełnej krasie w 1990 roku. Od tamtego czasu do dnia dzisiejszego funkcjonuje już bez żadnych znaczących modyfikacji.