Pluralizm - definicja, charakterystyka, znaczenie pluralizmu

Pluralizm (pluralis łac. liczba mnoga) w filozofii oznacza pogląd, w myśl którego każde zjawisko może być wyjaśnione przy użyciu wielu metod i teorii. Stanowi przeciwieństwo monizmu teoretycznego, który głosi iż na wyjaśnienie każdego zjawiska istnieje tylko jedna właściwa metoda, a także dualizmu, dopuszczającego istnienie dwóch przeciwstawnych teorii.

Według pluralistów, rzeczywistość składa się z różnorakich bytów, których nie da się sprowadzić do jednej realności. Pogląd ten reprezentowali m.in. Empedokles, Imre Laktos, Paul Feyerabend. Filozoficzne postrzeganie rzeczywistości zostało zaszczepione do wielu innych dziedzin nauki. Obecnie można mówić m.in. o pluralizmie społecznym, ekonomicznym czy politycznym.

Pluralizm społeczny postrzega społeczeństwo jako zbiór wielu różnych, konkurujących ze sobą grup. Zakłada poszanowanie odmienności społecznych i kulturowych, uznaje równość poglądów. Opiera się na prawie mniejszości do zachowania własnej odmienności. Mniejszości powinny zachować równość w stosunku do siebie, a zarazem cieszyć się szacunkiem grup większościowych.

Pluralizm w ekonomii zakłada istnienie mechanizmów rynkowych, tzw. „niewidzialnej ręki rynku”. Zapewnia wolną konkurencję, istnienie wielu przedsiębiorstw, prywatnych i państwowych, bez faworyzowania tych ostatnich. Sukces na rynku zależny jest od wyboru dokonanego przez konsumenta, w warunkach swobody i wolnej konkurencji.

Pluralizm polityczny jest nieodłączną cechą nowoczesnego państwa prawa i systemu demokratycznego. Zakłada wolną grę sił politycznych, istnienie wielu partii i organizacji politycznych o odmiennych poglądach. Zapewnienie działalności partii politycznych o różnych poglądach i ideologiach wiąże się z działaniem legalnej opozycji politycznej w stosunku do partii rządzącej.