Jesień Narodów - przyczyny, skutki, geneza. Jesień Narodów w Europie

Jesień Ludów, zwana też Jesienią Narodów, to ogół wydarzeń społeczno-politycznych na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, które doprowadziły do upadku komunizmu. Zdarzenia te miały miejsce pod koniec 1989 roku i dotyczyły Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie Związek Radziecki „panował” od zakończenia II wojny światowej, ponieważ pozwalały mu na to ustalenia z konferencji Wielkiej Trójki w Jałcie i Poczdamie (porządek jałtańsko-poczdamski).

Kraje „demokracji ludowej” miały specyficzny klimat, w którym o dobrobycie mówić mogli tylko przedstawiciele partii komunistycznej. Nadszedł jednak kryzys ekonomiczny, spowodowany brakiem wydajności produkcyjnej. Gospodarka centralnie planowana zawiodła, a zła sytuacja ekonomiczna państw oraz niedostatek powodowały niezadowolenie społeczne, które było powodem wielu zrywów wolnościowych (czerwiec ’53 w NRD, czerwiec ’56 w Polsce, rewolucja ’56 na Węgrzech, Praska wiosna w Czechosłowacji, marzec ’68, grudzień ’70 i czerwiec ’76 i oraz sierpień ’80 w Polsce).

Większość polskich buntów była krwawo tłumiona, jednak w końcu doprowadziły one do wywalczenia względnej wolności, kiedy to w wyniku strajków w sierpniu 1980 roku powołano Solidarność. Miała ona znaczący wpływ na dalszą historię naszego kraju. Była jedyną w swoim rodzaju organizacją, której działania doprowadziły w roku 1989 do obrad Okrągłego Stołu, gdzie opozycja zmierzyła się z władzami PRL, osiągając ostateczny sukces – rozpoczęto transformację ustrojową w Polsce, a pierwszym jej etapem miały być wybory parlamentarne. Był to sygnał dla innych państw podlegających ZSRR.

Wydarzenia te były jednak poparte zmianami w samym Związku Radzieckim, gdzie od 1985 roku trwała pierestrojka – system zmiany kierunku polityki zagranicznej państwa, w którym ZSRR rezygnował z dominacji nad dotychczasowymi satelitami. Gdyby nie to, o obradach Okrągłego Stołu nie byłoby mowy. To właśnie „przebudowa”, zapoczątkowana przez Sekretarza Generalnego KPZR Michaiła Gorbaczowa, doprowadziła do zmian gospodarczych, wprowadzenia większych swobód,  w końcu – do obalenia komunizmu.