NAFTA - Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu - cele, zadania, działalność

NAFTA – Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (ang. North American Free Trade Agreement) – układ zawarty między Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Meksykiem, tworzący strefę wolnego handlu w Ameryce Północnej. Traktat NAFTA podpisano w 1992 r, a w życie wszedł 1 stycznia 1994 r. 

Celem, jaki założył sobie NAFTA był 15-letni okres przejściowy, podczas którego zniesiono cła i bariery w swobodnym przepływie towarów, usług, inwestycji zagranicznych pomiędzy trzema krajami założycielskimi. Zakładał również wzmacnianie wolnej konkurencji na obszarze strefy, poszerzanie perspektyw inwestycyjnych oraz zagwarantowanie ochrony praw autorskich i kształtowanie jak najkorzystniejszych warunków dla rozwijania wzajemnej, trójstronnej współpracy. NAFTA nie była więc porozumieniem typowo handlowym czy stricte politycznym, lecz dużo szerszym, bardzo wszechstronnym, mającym doprowadzić do trwałego wzrostu gospodarczego w całym uwzględnionym w traktacie regionie. Stąd, znalazło się w nim wiele postulatów niespotykanych w podobnych układach, np. zasady dotyczące sposobów rozwiązywania sporów, ochrona własności intelektualnej, ochrona praw pracowniczych i ochrona środowiska. 

W ten sposób, powstał wielki, dynamicznie rozwijający się światowy rynek handlowy, który przy 406 mln ludzi, osiąga wskaźnik PKB na poziomie prawie 11,4 mln USD, co sprawia, że NAFTA ma podobne wskaźniki ekonomiczne jak Unia Europejska. Traktat ten, nie przewiduje jednak żadnej unii celnej czy walutowej, państwa doń należące nie prowadzą wspólnej polityki społecznej ani gospodarczej. Nie zapisano też w jego założeniach żadnych działań, które miałyby wyrównywać poziom rozwoju pomiędzy sygnatariuszami. Umowa o NAFTA dotyczy w szczególności handlu towarami, handlu usługami, inwestycji, zamówień państwowych, polityki konkurencji, monopolu i przedsiębiorstw państwowych, zasad dotrzymywania standardów i niektórych aspektów ruchu osobowego.

Najwyższym organem NAFTA jest Rada Wspólnego Handlu, sprawująca ogólny nadzór nad działalnością układu. Wytycza ona główne kierunki rozwoju i rozstrzyga spory dotyczące interpretacji zawartych w układzie porozumień.

NAFTA była pierwszym tego typu porozumieniem zawartym miedzy państwami wysoko rozwiniętymi a krajem rozwijającym się. Ze względu na sukcesy rozpoczętej przez NAFTA integracji regionalnej, obecnie, istnieją plany poszerzenia układu o nowe kraje Ameryki Środkowej i Południowej, a zatem – stworzenia wolnego rynku amerykańskiego.