Europejska Wspólnota Energii Atomowej - Euratom - cele, historia, członkowie. Traktaty rzymskie

Europejska Wspólnota Energii Atomowej, nazywana skrótowo Euratom lub EWEA, to organizacja, której zadaniem jest kontrola nad gospodarką jądrową. Została powołana przez Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Republikę Federalną Niemiec oraz Włochy. O jej powstaniu zadecydowano w czerwcu 1955 roku podczas konferencji mesyńskiej (1-2.06.1955), która była fundamentem późniejszych Traktatów rzymskich, podpisanych 25 marca 1957 roku. Na ich mocy powołane zostały: Europejska Wspólnota Gospodarcza i właśnie Euratom. Umowa weszła w życia 1 stycznia 1958 roku.

Powstanie instytucji spowodowane było koniecznością zapanowania nad rozwojem przemysłu atomowego. Trzeba pamiętać o trwającej wówczas „zimnej wojnie” oraz realnej groźbie wykorzystanie przeciw sobie przez dwa skrajne supermocarstwa broni jądrowej. Pokój był zatem celem nadrzędnym tej europejskiej organizacji. Chciano przede wszystkim ustalenia norm bezpieczeństwa, ukierunkowania rozwoju badań na działania pokojowe oraz współpracy w ich prowadzeniu. Przemysł jądrowy miał być ważnym ogniwem późniejszej gospodarki, zatem próbowano osiągnąć w tym zakresie jak najwięcej; łącznie z planowaniem wspólnego rynku tej branży. Wiele z założeń pozostaje jednak niezrealizowanych.

Od roku 1967, kiedy w życie wszedł Traktat fuzyjny, organy Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej połączono z ich odpowiednikami Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, wcielając je następnie w skład Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht). W związku z tym organy wszystkich trzech wspólnot zostały ujednolicone, jednak pozostało kilka, które charakterystyczne są jedynie dla EWEA.

Należą do nich przede wszystkim specjalistyczne instytucje jak: Służba Bezpieczeństwa i Kontroli, Komitet Naukowo-Techniczny, Agencja Zaopatrzenia, Komitet Doradczy do Spraw Badań, jak i sam Wspólny Ośrodek Badań Jądrowych, którego części składowe znajdują się w czterech różnych państwach europejskich – w Niemczech (Karlsruhe), Belgii (Geel), Holandii (Petten) oraz we Włoszech (Ispra).