Kontrasygnata - co to jest kontrasygnata? Definicja, znaczenie, przykłady. Kontrasygnata a prerogatywa

Kontrasygnata jest obowiązkiem zapisanym w Konstytucji RP (art. 144. ust. 2.), który polega na tym, że dla ważności aktu prawnego wydanego przez prezydenta, konieczne jest jego podpisanie przez prezesa Rady Ministrów (w innych krajach akt prezydencki może być podpisywany także przez właściwego ministra, czasem łącznie z premierem). Obowiązek ten wynika z faktu, że prezydent zwyczajowo nie ponosi za swoje działania bezpośredniej odpowiedzialności przed parlamentem. Odpowiedzialność tę przejmuje za niego premier lub rząd. Drugą ważną rolą kontrasygnaty jest spójność władzy wykonawczej, ponieważ duża część działań prezydenta musi być w ten sposób uzgadniania z premierem.

Obowiązkowi kontrasygnaty podlegają akty urzędowe prezydenta związane z kompetencjami głowy państwa zarówno jako przedstawiciela kraju w stosunkach zewnętrznych (art. 133. Konstytucji), jak i zwierzchnika sił zbrojnych (art. 134.). Prezydent posiada jednak także zbiór uprawnień, które nie wymagają kontrasygnaty – są to tzw. prerogatywy. Szczegółowy wykaz prerogatyw prezydenckich zawiera art. 144. ust. 3. Konstytucji RP, który wymienia m.in.: prawo łaski, zarządzanie wyborów do sejmu i senatu, wygłaszanie orędzia do połączonych izb lub każdej izby z osobna. Do prerogatyw prezydenta należy także prezydencka inicjatywa ustawodawcza, zarządzanie ogólnokrajowego referendum, przyznawanie orderów i odznaczeń, a także powoływanie władz i członków kilku ważnych instytucji państwowych, np. Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego czy też Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.

Przykładami aktów prezydenckich nie wymagających kontrasygnaty była prezydencka inicjatywa zmian w ustawach o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawie o Państwowej Straży Pożarnej z jesieni 2009 r. Inny przykład to prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z lutego 2011 roku.

Przykładami aktów urzędowych prezydenta, jakie wymagały kontrasygnaty prezesa Rady Ministrów, są natomiast rozporządzenia prezydenta m.in. w sprawie żałoby narodowej czy też rozporządzenie z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie lub wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego oraz wzorów zaświadczeń i wniosków.