Partie centrowe - definicja, charakterystyka, przykłady

Partie centrowe to określenie stronnictw politycznych, których poglądy można rozpatrywać jako pośrednie pomiędzy lewicowymi a prawicowymi, odgrywających pewną rolę, zwłaszcza w przypadku systemów wielopartyjnych. W szerszym znaczeniu nazwą tę określa się także partie centrolewicowe i centroprawicowe.

Centrolewica to termin używany na określenie partii o umiarkowanie lewicowych poglądach politycznych i gospodarczych, będących jednocześnie w opozycji do ugrupowań silniej lewicowych, zwłaszcza komunistycznych czy populistycznych. Do centrolewicy zalicza się przede wszystkim partie socjalliberalne oraz część partii ekologicznych (Zielonych). Ze względu na ewolucję poglądów, większość partii socjaldemokratycznych, wywodzących się historycznie z ruchu robotniczego i socjalizmu, uznaje się współcześnie za centrolewicowe (przyklad stanowi brytyjska Partia Pracy). Partie centrolewicowe akceptują z zasady gospodarkę rynkową. W odróżnieniu od gospodarczych liberałów dopuszczają interwencjonizm państwowy (np. znaczący sektor publiczny). Centrolewicą określa się także wszelkie koalicje rządowe partii centrowych i lewicowych.

Centroprawica to w ujęciu demokracji parlamentarnych koalicja utworzona przez partie centrum oraz prawicy, zmierzająca do realizacji wspólnych celów, np. powołania wspólnego rządu albo wspólnej akcji w parlamencie. Przykładem jest ukraińska koalicja Nasza Ukraina-Ludowa Samoobrona. Mianem partii centroprawicowych określane są również ugrupowania, które ze względu na program lub poglądy członków można postawić na pograniczu centrum i prawicy. Takie partie wyznają najczęściej zasady konserwatyzmu w życiu społecznym i solidaryzmu w gospodarce. Przykładami takich organizacji są holenderski Apel Chrześcijańsko-Demokratyczny czy austriacka Partia Ludowa. Drugą kategorię politycznych partii centroprawicowych stanowią te, które ze względu na wewnętrzne podziały frakcyjne (np. w kwestiach społecznych) trudno jednoznacznie sklasyfikować jako centrowe lub prawicowe. Przykładami mogą być: polskie partie Platforma Obywatelska oraz Prawo i Sprawiedliwość i Polska Jest Najważniejsza, czeska Obywatelska Partia Demokratyczna, brytyjska Partia Konserwatywna czy też francuska Unia na rzecz Ruchu Ludowego.