Arabia Saudyjska a USA - charakterystyka stosunków między państwami

Stosunki Arabii Saudyjskiej i Stanów Zjednoczonych wzbudzają liczne kontrowersje, które zostały wywołane atakiem terrorystycznym na World Trade Center we wrześniu 2001 roku – przywódca Al-Kaidy Osama bin Laden oraz kilku z zamachowców byli z pochodzenia Saudyjczykami. Nie zmieniło to jednak ciepłych relacji między Arabią a Stanami – można domyślać się, że kluczową rolę w tej relacji odgrywają bogate saudyjskie zasoby ropy naftowej.

Zbliżenie amerykańsko-saudyjskie rozpoczęło się w czasach administracji prezydenta USA Ronalda Reagana, w latach 80. Sytuacja na Bliskim Wschodzie rysowała się wówczas niekorzystnie dla Amerykanów – w Afganistanie trwała interwencja wojsk radzieckich, natomiast w Iranie władzę przejmował ajatollah Chomeini, doprowadzając do radykalizacji nastrojów antyamerykańskich. Prezydent Reagan szukał wówczas bogatego sojusznika – i znalazł go w postaci właśnie sannickiej Arabii Saudyjskiej. Wspólne interesy (przeciwstawienie się ekspansji ateistycznej Armii Czerwonej w Afganistanie i uspokojenie szyitów Chomeiniego w Iranie) doprowadziły do zbliżenia między politykami Stanów Zjednoczonych i książętami Arabii Saudyjskiej.

Współpraca między Stanami Zjednoczonymi przynosi obu stronom duże korzyści – w zamian za kupowanie ropy i ochronę Arabia Saudyjska udziela USA licznych koncesji, np. budowlanych, a także kupuje w USA broń.

Kontakty najważniejszych polityków amerykańskich z Arabią Saudyjską są bardzo bliskie, współpraca obu krajów nie jest jednak pozbawiona dużego ryzyka. Oficjalnie rząd saudyjski popiera współpracę ze Stanami, coraz częściej jednak do głosu w Arabii dochodzą bardziej radykalni muzułmanie, którzy są zdecydowanie przeciwni wsparciu udzielanemu USA (istnieją koncepcje mówiące o tym, że przynajmniej część Saudyjczyków popierała zamachy i wspierała finansowo działania Al-Kaidy).

Współpraca Stanów Zjednoczonych z Arabią Saudyjską, choć coraz częściej staje się bardzo niewygodna, nie zostanie szybko zakończona. Amerykanie zaspokajają dzięki Arabii prawie 1/5 zapotrzebowania na ropę, co więcej – oszczędności saudyjskich miliarderów w dużej części finansują amerykańskie banki. Jedna z teorii mówi o tym, że próbą wyrwania się Ameryki ze związku z Arabią była próba taniego pozyskiwania ropy z Iraku, po obaleniu reżimu Saddama Husajna w 2003 roku. Wojna w Iraku okazała się jednak zbyt kosztowana i Stany Zjednoczone zmuszone są nadal współpracować z Arabią Saudyjską.