Irak - Konflikt w Iraku - przebieg. Wojna w Iraku (2003)

Konflikt w Iraku, a w właściwie operacja o kryptonimie „Iracka Wolność” rozpoczęła się w marcu 2003 roku. Jako jej przyczyny podaje się oficjalnie najczęściej: chęć wzięcia odwetu przez USA na ekstremistach islamskich za ataki na World Trade Center z 2011 r., a także zamiar wyzwolenia ludności Iraku spod jarzma dyktatorskich rządów Saddama Husajna, łąmiącego wszelkie możliwe prawa człowieka i obywatela. Inny - deklarowany - cel to przewidywanie, iż na terenie Iraku znajduje się broń masowego rażenia.

Sprzymierzone wojska Stanów Zjednoczonych, Australii, Wielkiej Brytanii, Polski wraz ze wsparciem Danii i Hiszpanii przekroczyły granice Iraku 21 marca 2003. Dzień wcześniej rozpoczęło się bombardowanie stolicy Iraku – Bagdadu.

Operacja obalenia reżimu Saddama Husajna trwała stosunkowo krótko – niecałe trzy tygodnie później, 9 kwietnia, doszło do symbolicznego obalenia pomnika Saddama Husajna w centrum Bagdadu. Sam Saddam Husajn został odnaleziony i pojmany 13 grudnia 2003 roku.

Po zajęciu Iraku przez wojska aliantów, państwo zostało podzielone na cztery strefy okupacyjne – dwie amerykańskie, brytyjską i polską, główną władzę w kraju mieli jednak nadal sprawować Irakijczycy. 13 lipca powołano Tymczasową Radę Zarządzającą, która składała się z przedstawicieli różnych wpływowych środowisk irackich – zajmowała się ona mianowaniem ministrów i przygotowaniem nowej konstytucji Iraku.

W sierpniu 2003 roku, choć wydawało się, że sytuacja w Iraku stabilizuje się, doszło do serii zamachów zwolenników poprzedniej władzy – uderzano w siedziby organizacji międzynarodowych, także w cywili i duchownych oraz w wojsko. Ataki nasiliły się jesienią i zimą, a największą siłę przybrały w 2004 roku, coraz częściej dochodziło do zamachów. Z drugiej strony – opinia publiczna dowiedziała się o niehumanitarnym traktowaniu irackich więźniów przez amerykańskich okupantów kraju. Eskalacja konfliktu w 2004 spowodowała zwiększenie liczebności wojsk amerykańskich do 142 tysięcy żołnierzy  (największa liczba wojsk amerykańskich była w 2007 – prawie 170 tysięcy).

W kolejnym roku – 2005 – doszło do pierwszych wolnych wyborów w Iraku po obaleniu reżimu Husajna. Obywatele Iraku wybrali przejściowe Zgromadzenie Narodowe. Zgromadzenie to wybrało z kolei prezydenta Iraku – Jalala Talabaniego, a następnie powołało premiera – Ibrahima Jaafariego. Co więcej, w 2005 roku odbyło się także referendum w sprawie przyjęcia nowej konstytucji. Oowiedziało się za nią 79% głosujących.

Równocześnie z demokratycznymi przemianami, w Iraku nasilały się zamachy bombowe rebeliantów, ginęli cywile i żołnierze. Sytuacja w Iraku została oceniona przez niezależny panel Iraq Study Group jako „katastrofalna i pogarszająca się”. Co więcej, stwierdzono, że wojska aliantów powinny jak najszybciej rozpocząć szkolenie irackiej armii.

W 2006 roku doszło także do osądzenia i wykonania wyroku śmierci na Saddamie Husajnie – zginął on poprzez powieszenie 30 grudnia 2006 roku.

W kolejnych latach, mimo nasilających się zamachów w Iraku, Amerykanie realizowali cel szkolenia armii irackiej, a następnie wycofania swych wojsk. W sierpniu 2010 roku ostatnie jednostki amerykańskie przekroczyły iracką granicę z Kuwejtem.