Motyw wampira w literaturze różnych epok - rozwiń temat

Ostatnimi czasy motyw wampira stał się niesłychanie popularny za sprawą sagi „Zmierzch” autorstwa Stephenie Meyer opowiadającej o nastolatce Belli Swan zakochanej w Edwardzie Cullenie, który okazuje się wampirem. Fenomen tej powieści płynie po części z faktu, iż wszystko, co tajemnicze, niepoznawalne i zarazem niebezpieczne od zawsze przyciągało ludzi. W tym wypadku, tajemniczość okraszona romantyzmem i ckliwością stała się idealną lekturą dla nastolatek.

Jednak przystojny Edward Cullen nie jest pierwowzorem urodziwego wampira. Jego poprzednikiem był między innymi Louis – tułający się po świecie upiór, który udziela wywiadu zaciekawionemu jego postacią dziennikarzowi. Chodzi tu oczywiście o powieść Anne Rice pt. „Wywiad z wampirem”, na podstawie której nakręcono bijący rekordy popularności film pod tym samym tytułem.
Rozterki pięknego wampira są zdecydowanie owocem współczesnej kultury. Sama postać demona pijącego krew wywodzi się z wierzeń i opowieści słowiańskich, które przypisywały powstawanie tego typu upiorów ze zwłok, które były niepogrzebane. Nie jest to więc proweniencja, która miałaby wiele wspólnego z estetyką.

Pierwotnie wampir był postacią odrażającą z wyglądu i niebezpieczną dla ludzi żywych. Był uosobieniem mściwych emocji oraz sił seksualnych. Tradycyjnie można było unieszkodliwić go kołkiem brzozowym wbitym w serce, czosnkiem, bądź wodą święconą. Standardowo wampiry źle znosiły światło, dlatego ich ulubioną porą kiedy wychodziły na łowy była oczywiście noc.
Jednak przez wieki tradycyjny obraz krwiopijcy ulegał zmianom i wielorakim wariacjom, dlatego w dziejach literatury co wampir to inna osobowość, a co autor to inny pomysł na obalenie tradycyjnie postrzeganych kanonów co do wyglądu, bądź cech charakterystycznych wampirów.

Motyw wampira był szczególnie popularny w epoce romantyzmu, gdzie wiązał się z tajemniczością, cierpieniem i nieszczęśliwą miłością. Najwięksi twórcy romantyzmu podejmowali temat wampiryzmu przekształcając go na rozmaite sposoby – Juliusz Słowacki w „Beniowskim”, „Kordianie”, czy „Grobie Agamemnona”, Adam Mickiewicz w „Dziadach”, czy George Byron w „Giaurze”.

Do fascynacji istotami demonicznymi powróciła Młoda Polska traktując wampira jako istotę przede wszystkim seksualną. W poczet artystów uwieczniających portrety żywych trupów zaliczyć należy przede wszystkim Witkacego, czyli Stanisława Ignacego Witkiewicza, który umieścił omawiany motyw między innymi w dramacie „Szewcy” oraz na swoich licznych obrazach.

Podobnymi zainteresowaniami wykazywał się Jan Kasprowicz, który w kilku swoich utworach poruszył motyw wampiryzmu – były to między innymi „Salome” i „W ciemności schodzi moja dusza”.
Współcześnie wampir jest postacią raczej fantastyczną i występuje w literaturze z gatunku fantasy. Dobrym przykładem może być tu saga o „Wiedźminie” Andrzeja Sapkowskiego. Tutaj bohaterem jest wyższy wampir – Emiel Regis, który pozostaje postacią jak najbardziej pozytywną. Picie krwi nie jest dla niego koniecznością, a sam jest ofiarny, waleczny i inteligentny.

Wampiry występują oczywiście nie tylko w literaturze, ale także na srebrnym ekranie będąc przede wszystkim bohaterami filmów grozy, bądź horrorów. Klasykiem gatunku jest „Nosferatu. Symfonia grozy” w reżyserii Friedricha Murnaua. Horror ten oparty jest na także kultowej książce Brama Stokera pt. „Drakula” opowiadającej o hrabi żyjącym na terenach dzisiejszej Rumunii, który w istocie był wampirem.