Adam Asnyk „Ulewa” - interpretacja i analiza wiersza

Cykl poezji tatrzańskiej Adama Asnyka zaliczany jest przez krytyków literackich i miłośników gór do najwybitniejszych utworów o tematyce górskiej. Sam poeta był zapalonym miłośnikiem Tatr i turystyki górskiej i wielokrotnie bywał w Tatrach. Był wielbicielem Zakopanego i przyjacielem wybitnego przewodnika tatrzańskiego Macieja Sieczki.

To właśnie w górach, podczas wycieczki na Giewont, Asnyk poznał swoją przyszłą żonę Zofię Kaczorowską. W liście do ojca datowanym na 1874 roku poeta pisze: „Góry i morze to jedyne uniwersalne lekarstwo na wszystkie ludzkie dolegliwości, tam oddychając świeżym, wonnym powietrzem, pojąc się widokiem wiecznie świeżej a wzniosłej natury można zapomnieć o cierpieniach i troskach”. 

Utwór „Ulewa” powstał w lipcu 1879 roku. Poeta opisuje w nim gwałtowną, letnią ulewę  w górach. Badacze zwracają uwagę, że wiersz był na swoje czasy bardzo nowatorski, ponieważ wprowadzał do języka poezji motywy astronomiczne i atmosferyczne:

„Nie widać nic - błękitów tło
I całe widnokręgi
Zasnute w cień, zalane mgłą,
Porznięte w deszczu pręgi.”

Poeta oddaje urodę i zarazem grozę ulewnego deszczu za pomocą wielu środków stylistycznych. Uwagę przyciągają przede wszystkim onomatopeje i wyraz dźwiękonaśladowcze. Przykładem mogą być wersy „I siecze deszcz, i świszczę wiatr…”, w których nagromadzenie głosek szeleszczących kojarzy się w wichrem i padającym deszczem. Poeta odmalowuje krajobraz deszczowych Tatr także poprzez stosowanie licznych epitetów opisujących kolory. W wierszu pojawiają się barwy granitu, błękitu, ołowiu. Rytm utworu tworzą powtórzenia oraz rymy naprzemienne: 

„I siecze deszcz, i świszczę wiatr,
Głośniej się potok gniewa,
Na szczytach Tatr, w dolinach Tatr
Mrok szary i ulewa.”