Adam Mickiewicz „Dziady” cz. III - bohaterowie historyczni, fikcyjni, fantastyczni. Charakterystyka

Bohaterami historycznymi III części „Dziadów” Mickiewicza są: Filomaci i Filareci – Tomasz Zan, Ignacy Domejko (Żegota), Adolf Januszkiewicz, Jakub Jagiełło, Antoni Frejend, Feliks Kółakowski, Adam Suzin, Jan Sobolewski, Onufry Pietraszkiewicz (Jacek) – a także carski senator Nowosilcow, Doktor (wzorowany na postaci Augusta Becu – ojczyma Juliusza Słowackiego), Wacław Pelikan, Leon Bajkow, Wysocki, Generał Wincenty Krasiński, więźniowie.

Postaci fikcyjne to: Konrad, ksiądz Piotr, Ewa, ponadto występują postaci fantastyczne – duchy dobre i złe.

Mickiewicz przedstawia uwięzionych w carskim areszcie młodzieńców jako ludzi odważnych, honorowych i szlachetnych. Są oni gotowi oddać życie w służbie Ojczyźnie. Niejednokrotnie są to ludzie całkowicie niewinni, nawet nieświadomi powodu swego aresztowania. Wiedzą, że są zaocznie osądzani, bez możliwości ingerencji w swój proces czy szansy na obronę. Pomimo tego, przyjmują swój los w sposób bohaterski, poświęcając się za przyjaciół i dla dobra narodu (cierpienie więźniów zobrazowane jest w losie Rollisona). Ich ofiara, którą jest zesłanie na Sybir, zostaje bardzo mocno uwznioślona, porównana do ofiary Chrystusa na rzecz ludzkości.

Nowosilcow jest bohaterem z gruntu negatywnym. Jego świat wewnętrzny zostaje przez autora zaprezentowany za pośrednictwem wizji sennych. Dusza Nowosilcowa opętana jest przez demony, nieustannie przeszywa go strach przed carem, a jednocześnie pragnienie władzy. Senator jest barbarzyńcą i okrutnikiem bez sumienia, pragnącym uchodzić za człowieka oświeconego i światowego – Nowosilcow posługuje się językiem francuskim i jest stałym bywalcem salonów.

Postać Doktora jest epizodyczna. Wzorowany na ojczymie Słowackiego, człowiek ten został przedstawiony jako pochlebca, nie cofający się przed niczym w celu zaskarbienia sobie łask ludzi ważniejszych od siebie. Ginie porażony piorunem.

Konrad jest głównym bohaterem omawianej części dramatu. Jest poetą romantycznym, człowiekiem o niezwykłej wrażliwości i mocnym poczuciu własnego indywidualizmu. W trakcie swojego monologu, Wielkiej Improwizacji, stawia się na równi z Bogiem. Prosi o „rząd dusz”, ponieważ przekonany jest o własnej zdolności do władania narodem polskim. Chce władzy absolutnej. Cechuje go bunt prometejski – jego działania mają źródło w miłości do ludu. Pycha doprowadza go w końcu do bluźnierstwa, jego dusza staje się przedmiotem walki demonów.

Ksiądz Piotr jest pokornym bernardynem odwiedzającym zamkniętych w więzieniu patriotów. Umie odprawiać egzorcyzmy, co pozwala mu na rozgrzeszenie bluźnierczego Konrada. Ksiądz Piotr doznaje także mesjanistycznej wizji, w której Polska przedstawiona jest jak zbawca, Chrystus narodów – nasze cierpienie ma wielki, uniwersalny sens, ponieważ właśnie przez nie ma nastąpić zbawienie całego świata.

Ewa – młoda dziewczyna, bohaterka epizodyczna. Jest osobą pokorną i religijną. We śnie przychodzi do niej Matka Boska z małym Jezusem, a ten obsypuje bohaterkę kwiatami. Ewa jest symbolem czystości, niewinności i ofiary.

Postaci fantastyczne, anioły i diabły, toczą ze sobą bitwę o duszę Konrada. Dodatkowo złe demony władają duszą Senatora Nowosilcowa.