Mit o Dedalu i Ikarze - charakterystyka porównawcza Dedala i Ikara

Różnice między ojcem a synem w greckim micie o Dedalu i Ikarze zauważalne są gołym okiem. Wynikają one nie tylko ze zróżnicowanego wieku i doświadczenia, ale także z predyspozycji psychicznych, zdolności przewidywania i stopnia wyobraźni.

Poznajemy Dedala jeszcze za czasów poprzedzających budowę labiryntu króla Minosa. Wiemy, że był znakomitym rzeźbiarzem. Ponoć jego posągi były tak realistyczne, że ludzie czasem mieli problemy z odróżnianiem ich od żywych postaci. Oprócz rozwijania swoich umiejętności rzeźbiarskich, Dedal parał się także architekturą. Najbardziej znaną budowlą jego autorstwa był labirynt, który stworzył specjalnie dla króla Krety. Na początku miał on więzić potwora Minotaura, później jednak służył za mieszkanie dla króla i podwładnych.

Już na wstępie Dedal przedstawia nam się więc jako człowiek bardzo uzdolniony, który wie, jak wykorzystać swoje talenty. Posłusznie wykonuje rozkazy swojego władcy i żyje w zgodzie z otoczeniem. Jednak kiedy pochodzący z Aten Dedal zaczyna tęsknić za ojczyzną i chce wyjechać, dostaje od króla odpowiedź odmowną. Popada więc w rozterkę: czy wiernie służyć swojemu królowi, czy uważać swoją ojczyznę za najwyższą wartość? Wybiera to drugie i decyduje się potajemnie uciec z labiryntu, w którym zamknął go zazdrosny Minos. Tutaj zauważamy kolejne cechy charakteru budowniczego: chęć zgody i kompromisu, gdyż przed podjęciem jakichkolwiek działań poprosił o pozwolenie swojego władcę, następnie - zdolności obserwacyjne i wynalazczość, ponieważ zanim stworzył skrzydła dla siebie i syna, musiał długo podpatrywać zachowanie ptaków, strukturę ich skrzydeł i sposób poruszania się.

Dedal był krytyczny wobec siebie. Nie udawał, że jego wynalazek jest idealny. Wiedział, ze tylko przy spełnieniu określonych warunków jego plan się powiedzie, dlatego dał swojemu synowi serię wskazówek, dzięki którym mogliby zrealizować swoje marzenie. Budowniczy cenił także wolność. Wiedział, że wyprawą naraża Ikara na niebezpieczeństwo, jednak chęć znalezienia się na własnej ziemi i wychowania syna w ojczystej kulturze przeważyła.

O Ikarze nie wiemy niczego poza tym, co opowiada nam jeden mit. Co oznacza, że nie był postacią tak charakterystyczną jak jego tata. Ikar z jednej strony był nieodrodnym synem swojego ojca: tak samo jak on chętnie podjął ryzyko lotu i nie miał zamiaru dłużej znosić sytuacji uwięzienia w labiryncie. Ta chęć samostanowienia łączyła mężczyzn.

Jednak w przeciwieństwie do Dedala, młodzieniec traktował lot raczej jako przygodę i chyba nie zdawał sobie sprawy z powagi sytuacji. Przyjął do wiadomości ostrzeżenia ojca, jednak w momencie, kiedy powinien najsilniej nad sobą panować, stracił kontrolę i pozwolił, żeby emocje wzięły górę. Może miał zbyt mało doświadczenia, zbyt mało rzeczy na świecie widział, żeby pozostać zimnym i niewzruszonym podczas podniebnego lotu. Wszak przez długi czas był uwięziony w labiryncie, nic więc dziwnego, że poczuwszy się wolny, chciał tego uczucia doświadczyć do głębi. Ośmielony swoimi możliwościami, oczarowany wynalazkiem, który upodobnił go do ptaka, nie mógł odmówić sobie przyjemności, aby możliwości skrzydeł wykorzystać do granic. Wszak nikt przed nim i przed jego ojcem nie spełnił odwiecznego marzenia ludzkości o wzbiciu się w powietrze.

Szaleństwo jest przywilejem młodości, ale także jej przekleństwem. W tym wypadku okazało się zgubne dla rozmarzonego młodzieńca. Butne chęci sprzeciwienia się naturze i nakazom ojca doprowadziły go do śmierci.

Nie zawsze jest tak, że młodość nie ma racji. Czasami na przykład z pozoru szalone działanie może okazać się innowacyjne i przełamać stereotypowy tok myślenia bardziej doświadczonych osób. Jednak w przypadku mitu o Dedalu i Ikarze doświadczenie i rozwaga wygrywają w potyczce z lekkomyślnością i emocjonalnością.