Adam Mickiewicz „Dziady” cz. III - geneza utworu

Część trzecia „Dziadów” Adama Mickiewicza, zwana ze względu na miejsce powstania „Dziadami” drezdeńskimi, powstała w roku 1832, a więc w rok po wybuchu powstania listopadowego.

Sam Mickiewicz nie brał udziału w powstaniu, toteż nie opisywał go jako naoczny świadek. Istnieje teza, iż trzecia część utworu ma charakter ekspiacyjny – stanowi pewien rozrachunek autora z rzeczywistością, ponieważ Mickiewicz czuł się winny z powodu nieuczestniczenia w powstaniu. Stąd wyolbrzymienie owych wydarzeń, prowadzące do ogólnie znanej koncepcji Polski jako męczennika, Chrystusa narodów. Ta droga okazuje się w poglądach Mickiewicza jedyną możliwością zbawienia świata. Można powiedzieć, iż ta część dramatu stanowi Mickiewiczowskie wyobrażenie tych dni walki, w których sam nie uczestniczył.

Część trzecia niezwykle mocno przesycona jest treściami martyrologicznymi (przede wszystkim mowa tu o postaci Konrada i jego Wielka Improwizacja oraz o widzeniu księdza Piotra), które później bardzo mocno zakorzeniły się w polskiej tradycji romantycznej, jak i w całej świadomości narodowej. Można więc powiedzieć, że „Dziady” drezdeńskie są jednym z najbardziej znaczących tekstów obecnych w polskiej literaturze oraz w mentalności – tu zwłaszcza jako model budowania tożsamości narodowej.