Olga Tokarczuk „Dom dzienny, dom nocny” - interpretacja powieści

Olga Tokarczuk jest jedną z najwybitniejszych współczesnych polskich pisarek. Jej twórczość, doceniona zarówno przez szeroką publiczność, jak i przez krytyków literackich, jest tłumaczona na wiele języków. Pisarka została uhonorowana licznymi nagrodami literackimi. Wydana w 1998 roku książka „Dom dzienny, dom nocny” również zdobyła uznanie czytelników. Na fabułę tej powieści składają się liczne, pozornie niezwiązane ze sobą opowiadania. Pisarka przedstawia skomplikowane losy różnych ludzi – bohaterowie są osobami, które nieraz muszą sprzeciwić się światu i panującym w nim zasadom moralnym, aby ocalić własną godność.

Jednym z najważniejszym motywów występujących w powieści jest motyw snu. Sen – według Tokarczuk – pełni bardzo ważną rolę w życiu człowieka. Granice między jawą a snem zacierają się, nocne mary inspirują do działania, oskarżają, każą szukać kogoś…, czegoś… gdzieś… W ten sposób również można interpretować tytuł powieści; „dom dzienny” to przestrzeń, w której żyjemy, cztery ściany oddzielone od ziemi piwnicą i fundamentami, a od nieba spiczastym dachem. „Dom nocny” jest pełen tajemnic i niedopowiedzeń, nieograniczony regułami matematycznymi, wolny i wykraczający poza ramy czasu i przestrzeni. To nasze ciało, nasz umysł, który w dzień potrafi myśleć racjonalnie, w nocy produkuje niezrozumiałe, a jednak poddające się jakimś rygorom sny.

Wszystkie opowiedziane historie oscylują wokół Nowej Rudy – miejscowości na Dolnym Śląsku, z którą związana jest Tokarczuk. Niektórzy bohaterowie opowiadają współczesne im historie, inni są świadkami przeszłości miasta. Autorka zaprasza nas na niecodzienną, duchową wędrówkę po Nowej Rudzie, opowiadając o zagmatwanych losach ludzkich niczym przewodnik, który informuje turystów o mijanych obiektach architektonicznych.

Należy zwrócić uwagę, że każda historia opowiedziana przez Tokarczuk jest unikatowa. Już same opowiadania emanują klimatem tajemniczości i nastrojowości, tylko uważnym czytelnikom zdradzają ukryty sens. Zestawione razem, nabierają barw i nowych sensów oraz sprawiają, że książkę „Dom dzienny, dom nocny” należy zaliczyć do literatury metafizycznej.