George Orwell „Folwark zwierzęcy” - śmieszy czy przeraża? Rozprawka

Książka George’a Orwella „Folwark zwierzęcy” („Animal farm”) powstała w ciągu II wojny światowej i po raz pierwszy została wydana w roku 1945. Jest ona alegorycznym przedstawieniem totalitarnego ustroju państwa, a więc jednocześnie nawiązaniem do bieżących wydarzeń na świecie. 

Jej treść to wydarzenia, mające miejsce na niewielkiej angielskiej farmie, która pewnego dnia zostaje przejęta przez zamieszkujące ją zwierzęta. Pod przywództwem energicznego knura - retoryka imieniem Major, zwierzęta wypędzają uciskającego je do tej pory właściciela oraz wszystkich obecnych na terenie folwarku ludzi. Zaczynają się rządy zwierząt. 

Początkowo wszystko układa się bardzo gładko, lecz później sytuacja ulega diametralnej zmianie. Zapalczywy knur Napoleon w żądzy władzy zaprowadza nowe porządki, które stają się coraz bardziej dyktatorskie i okrutne. Sprzeciwiające się mu zwierzęta czeka surowa kara. W końcu folwark zmienia się w małe państewko, rządzone żelazną „ręką” Napoleona i jego zauszników. Końcowa scena powieści ukazuje świnie, ubrane w ludzką garderobę i usiłujące godnie siedzieć przy stole w mieszkaniu dawnego właściciela farmy. 

Przedstawiona w powieści Orwella rzeczywistość może wydawać się zabawna, lecz jedynie pozornie. Komiczny jest pomysł osadzenia zwierząt domowych w głównych rolach, lecz przy wgłębieniu się w istotę powieści zauważamy, jak bardzo jest ona przerażająca. Orwell ukazuje pewien mechanizm, w myśl którego nadmiar władzy owocuje nieodwracalną odmianą charakteru władcy, który w dyktatorskiej megalomanii pragnie coraz więcej i więcej, aż w końcu zadowala go tylko władza totalna, oparta na terrorze i zbrodni. Orwell nawiązuje do realnych postaci przywódców i liderów ideologicznych poszczególnych krajów (Marks, Trocki, Hitler, Churchill, Lenin, sam autor) oraz reprezentantów różnych ugrupowań polityczno-społecznych (burżuazja, NKWD). 

„Folwark zwierzęcy” jest tekstem o bardzo mocnym wydźwięku ideologicznym. Z całą pewnością nie jest to komedia – przedstawione w powieści wydarzenia nie budzą w nas śmiechu, lecz raczej smutek i zadumę.