Jan Kochanowski „Tren III” - opracowanie, interpretacja, analiza

„Treny” to cykl dziewiętnastu utworów, które Jan Kochanowski napisał po śmierci swojej córki, Urszulki. Poeta próbuje w nich uciszyć swój żal po tej wielkiej i bolesnej stracie. Przyjrzyjmy się teraz trzeciemu utworowi tego zbioru.

Utwór rozpoczyna się apostrofą do zmarłej dziewczynki. Jest to zwrot pełen żalu i cierpienia. Ojciec nie może pogodzić się z jej śmiercią, ma pełną świadomość tego, że odszedł ktoś bardzo wyjątkowy i niepowtarzalny: „Z ranym rozumem twoim, z pięknymi przymioty,/ Z których się już znaczyły twoje przyszłe cnoty./ O słowa, o zabawo, o wdzięczne ukłony,/ Jakożem ja dziś po was wielce zasmęcony” – tymi słowami podmiot liryczny podkreśla pozytywne cechy zmarłej dziewczynki.

Następnie w świadomości ja mówiącego pojawia się pogodzenie z zaistniałą sytuacją. Rodzi się poczucie, że Urszulka nie wróci już na ziemię. Jedyne, co można zrobić, to udać się jej śladem i liczyć na spotkanie po drugiej stronie. Śmierć jest nieodwracalna, ale istnieje także nadzieja na połączenie w przyszłości.

Wiersz składa się z czternastu wersów pisanych trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy parzyste, żeńskie. Warstwa stylistyczna opiera się głównie na epitetach i zdrobnieniach. Funkcją tych pierwszych jest dokładne obrazowanie kontrastu między radosną postacią Urszulki a wielkim cierpieniem zmartwionego ojca. Zdrobnienia podkreślają wielką miłość, jaką darzona była córeczka Jana Kochanowskiego.

Wybitny poeta polskiego renesansu widział w zmarłej Urszulce kogoś wyjątkowego. Ten tren jawi się jako cierpienie po utracie nie tylko córki, ale także wspaniałej spadkobierczyni, kontynuatorki jego talentu. Jak sam pisze, dostrzegał w niej kiełkujące umiejętności, które jednak zostały tak prędko i gwałtownie uciszone.