Motywy biblijne w malarstwie - przykłady

Biblia, jako największe i najbardziej znane dzieło literackie wszech czasów, jako dzieło uważane za natchnione, niosące uniwersalne prawdy i przedstawiające bogactwo stylów i gatunków pisarskich, wywarło ogromny wpływ na całą kulturę europejską, a więc również na dzieła sztuki, które są wytworami tej kultury.

Motywy biblijne niejednokrotnie były przedstawiane w malarstwie: począwszy od historii stworzenia człowieka, po wydarzenia opisane w Nowym Testamencie, dotyczące życia i działalności Jezusa.

Jednym z takich dzieł, do którego warto się odnieść, jest „Stworzenie Adama” pędzla Michała Anioła, znajdujące się w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Jest to wizja wydarzenia z Księgi Rodzaju, kiedy Bóg stwarza człowieka na swój obraz: sylwetki postaci przedstawionych przez Michała Anioła są do siebie podobne. Dzieło stało się malarską alegorią aktu stworzenia.

Drugim obok Michała Anioła wybitym artystą nawiązującym do wątków biblijnych był Leonardo da Vinci. Jego słynny obraz „Ostatnia wieczerza” w mistrzowski sposób oddaje nie tylko atmosferę wieczoru poprzedzającego mękę Jezusa, ale także emocje poszczególnych postaci apostołów, siedzących z Jezusem przy stole: widzimy twarz przerażoną, oburzoną i niedowierzającą... Dzięki tym wyrazom ekspresji dzieło „żyje”. Jedynym elementem statycznym jest postać Jezusa, która  –umieszczona w centrum obrazu – skupia uwagę widzów.

Kolejnym dziełem, o którym warto wspomnieć jest „Chrystus św. Jana od Krzyża” namalowany przez Salvadora Dalí. Przedstawia on Chrystusa ukrzyżowanego, widzianego z góry, jakby z perspektywy Boga Ojca, patrzącego na Syna z nieba. Ciało wiszące na krzyżu unosi się nad zatoką, jest umieszczone w centrum obrazu, nie nosi żadnych śladów cierpienia, gdyż autor chciał w ten sposób oddać piękno metafizyczne Boga. Twarz Jezusa pozostaje niewidoczna dla oglądającego. Jest zwrócona ku ziemi, patrzy na świat i na ludzi, ogarniając ich swoimi rozpostartymi ramionami.

Wrażenie robi na widzach także tryptyk Hansa Memlinga „Sąd ostateczny”. W centralnym punkcie dzieła przedstawiony został Jezus siedzący na tęczy, który sprawuje sąd nad całą ziemią. Otaczają go apostołowie, Maryja oraz Jan Chrzciciel, jako pierwsi spośród sprawiedliwych. Poniżej Archanioł Michał oddziela dusze błogosławione od dusz potępionych, za pomocą wagi i pastorału.
Po lewej stronie widzimy wstępujące do Królestwa Niebieskiego dusze sprawiedliwych, prawe skrzydło tryptyku przedstawia dusze osądzone surowo, skazane na wieczne potępienie w ogniu piekielnym.

Przez długi czas malarstwo religijne miało na celu w bardziej przystępny sposób niż księgi biblijne przybliżyć ludziom historię zbawienia. Z czasem stało się formą kunsztu malarskiego, łączącego w sobie cechy ilustracji dzieła literackiego oraz jego ponadczasowego przesłania.