Obraz miłości romantycznej w oparciu o „Śluby panieńskie” Aleksander Fredro oraz „Cierpienia młodego Wertera” Johann Wolfgang Goethe

W epoce romantyzmu najważniejsze były uczucia. Romantycy poznanie za pomocą emocji oraz intuicji stawiali ponad racjonalizm i postrzeganie zmysłowe. Twórcy odwoływali się więc przede wszystkim do miłości, kreując niepowtarzalny i charakterystyczny dla ich epoki jej model - miłość romantyczną.

Bohaterowie powieści romantycznych swoje życie uzależniali od miłości. Byli gotowi złamać wszelkie zasady i pokonać każdą przeszkodę, by doznać pełnego pasji uczucia. To wierni kochankowie, oddani bez reszty wybrance swojego serca. Niestety w większości przypadków miłość romantyczna była niespełniona i kończyła się - z różnych powodów - nieszczęśliwie.

„Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry należą do wyjątków w przedstawieniu miłości. Jest to historia czwórki młodych, zupełnie różnych ludzi, których łączy jedno: poszukiwanie prawdziwej miłości. Spośród nich przykładem typowego (choć przerysowanego w przedstawieniu zachowania) bohatera romantycznego jest Albin, młodzieniec zakochany bez pamięci w Klarze.

Albin cierpi z powodu nieodwzajemnionej miłości ukochanej. Jest szczery i otwarcie mówi dziewczynie o swoich uczuciach, lecz za każdy razem zostaje odesłany z kwitkiem. Ponadto, wybranka Albina szydzi z jego nieszczęścia, wyśmiewa bezradność i uległość. Klara uważa, że młodzieniec nie jest prawdziwym, silnym mężczyzną tylko zapłakanym i zrozpaczonym chłopcem, potrzebującym opieki, a nie narzeczonej. Słuchając rady Gustawa, Albin rezygnuje przez jeden dzień z zalecania się ukochanej: nie zwraca na nią uwagi, nie wzdycha do niej na każdym kroku. Dopiero wówczas dziewczyna, zdezorientowana nagłą przemianą adoratora, zaczyna zauważać w młodzieńcu pozytywne strony.

Klara w utworze Fredry jest największą buntowniczką. Wychowana w domu pełnym nienawiści i niekończących się awantur, nie otrzymała dobrych wzorców miłości i małżeństwa. Czytając wiele romansów, gdzie mężczyźni mają po kilka kolejno rzucanych kochanek, ukształtowała w sobie wizję mężczyzn, którzy nie szanują kobiet. Wielka i prawdziwa miłość jest dla niej fikcją. To Klara jest pomysłodawczynią ślubów panieńskich. Przyrzeka wraz z kuzynką Anielą nienawidzić mężczyzn i nigdy nie zostać żoną. Wyśmiewa miłość Albina, ponieważ nie wierzy w szczerość jego uczuć. Pewność, że żadne złe słowo nie zakończy zalotów młodzieńca, pozwala jej kpić i żartować z uczucia Albina, jednak zmiana jego zachowania uświadamia jej, że tak naprawdę go kocha i nie chce stracić.

Gustaw i Aniela to kolejna para z komedii Fredry. Ich małżeństwo zostało zaaranżowane przez opiekunów, a Gustaw swój sprzeciw wobec planów jego ożenku demonstruje poprzez nocne balowanie. Młodzieniec nie spełnia swoich obowiązków, związanych z przyszłym małżeństwem - nie wykazuje żadnego zainteresowania Anielą i zasypia w jej towarzystwie. Tylko po to, by uniknąć złości pani Dobrójskiej i Radosta, planuje wielką intrygę, mającą na celu zyskanie sympatii dziewczyny. Poznając się bliżej, niespodziewanie dla samych siebie młodzi zakochują się, a Gucio oświadcza się Anieli. Komedia Aleksandra Fredry kończy się zatem szczęśliwie - ślubem Gustawa i Anieli oraz wyznaniem sobie miłości Klary i Albina.

W powieści „Cierpienia młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethe historie romantycznej miłości głównego bohatera poznajemy z jego listów adresowanych do przyjaciela Wilhelma. Podczas podróży na bal, Werter poznaje Charlottę. Piękną córkę owdowiałego komisarza. Oczarowany od pierwszego wejrzenia, z entuzjazmem reaguje na zaproszenie Lotty na rozmowę do jej domu. Lotta po śmierci matki przejęła wszystkie obowiązki w domu oraz sprawuje opiekę nad swoim młodszym rodzeństwem, czym imponuje Werterowi. Młodzieniec wie, że dziewczyna ma narzeczonego, ale póki Albert przebywa zagranicą nie dopuszcza do siebie myśli, że tak wspaniała kobieta jest mu niedostępna, zwłaszcza że oboje uwielbiają swoje towarzystwo, mają wspólne pasje i zainteresowania literaturą i sztuką. Jest pomiędzy nimi specyficzna więź.

Werter szybko zakochał się w Lotcie, ona natomiast, chociaż czuła coś więcej do młodzieńca, traktowała go przede wszystkim jak przyjaciela. Sześć miesięcy, kiedy Albert przebywał w Szwajcarii, a Werter całe dnie spędzał z Lottą, były najszczęśliwszym okresem w życiu głównego bohatera: „Przeżywam dni tak szczęśliwe, jakie Bóg chowa dla swych świętych. Jeszcze nigdy nie byłem szczęśliwszy, jeszcze nigdy moje odczuwanie natury, każdego kamyczka, każdej trawki, nie było pełniejsze i głębsze”. Ukochana stała się dla Wertera postacią idealną, świętą, poza którą nie widział innego świata. Wraz z powrotem narzeczonego Lotty sielanka dobiegła końca. Wierna narzeczonemu dziewczyna, widząc rosnące uczucie Wertera, postawia ograniczyć spotkania z nim. W tym czasie uczucie młodzieńca przeradza się w chorobliwą zazdrość. Zaczyna on nachodzić dom przyszłych małżonków, a swoim zachowaniem budzi niepokój rodziny Charlotty. Zgodnie z sugestią Alberta Lotta prosi Wertera, by już nigdy się nie spotykali. Zrozpaczony Werter odizolował się od innych ludzi, szukając pocieszenia w literaturze i sztuce. Jednak kontemplacja przyrody nie przyniosła mu ukojenia. Werter przeżywa tzw. „Weltschmerz”- ból istnienia. W końcu, nie umiejąc pogodzić się z faktem, że jego ukochana oddała swoje serce innemu, Werter popełnił samobójstwo.

Werter nie jest jedyną postacią w powieści Goethego, która przeżywa miłosne rozczarowanie. Również Charlotta w głębi duszy czuła coś do przyjaciela i była rozdarta pomiędzy miłością do Wertera a Alberta. Jej honor nie pozwolił jej na zerwanie zaręczyn, ale nawet po ślubie Lotta nie była pewna, czy podjęła słuszną decyzję, a potwierdzeniem prawdziwości jej uczuć do głównego bohatera jest reakcja na wieść o samobójstwie Wertera: kobieta ciężko  zachorowała. Oboje bohaterowie zatem cierpieli z niespełnionej miłości, ale ani Lotta, ani Werter nie wykonali żadnego kroku, by zmienić swój los i pomóc uczuciu.

Podsumowując, zarówno „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry, jak i „Cierpienia młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethego zawierają  elementy charakterystyczne dla miłości wykreowanej przez romantyków, choć uczucie przedstawione w obu utworach są w inny sposób ujęte i znajdują inny finał.