Święto Bożego Ciała - Boże Ciało - historia, opis, tradycje. Znaczenie święta

Nazwa „Boże Ciało” stanowi formę skróconą, gdyż pełna jej forma brzmi: „Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej” i celebrowana jest na część Najświętszego Sakramentu, a więc obecności Chrystusa na ziemi pod postacią chleba i wina.

Chrześcijanie w szczególny sposób święcą Ciało i Krew Chrystusa chcąc uczcić Ofiarę, jakiej przyrzeczenie zostało złożone na Wieczerzy Pańskiej i wypełnione poprzez mękę Pańską. Ostatnia Wieczerza ma co prawda swoje obchody w Wielki Czwartek, jednak wtedy wspomina się cierpienie oraz zapowiedź śmierci Chrystusa i dlatego jest to święto smutne. Boże Ciało natomiast to radosne wspomnienie poświęcenia się Chrystusa dla ludzkości oraz ustanowienia Eucharystii.

Tradycyjnie święto to obchodzi się w czwartek, 60 dni po Wielkanocy. Jego korzenie sięgają XII wieku, kiedy to św. Julianna z Cornillon – zakonnica klasztoru augustianek – doznała objawienia, w którym Jezus Chrystus zażądał, aby wprowadzić święto ku czci Eucharystii. Po dokładnym przyjrzeniu się cudom oraz objawieniom postanowiono uznać objawienia za wiążące i ustanowić rzeczone święto, którego pierwsza celebracja odbyła się w 1246 roku.

Jednak sprawa z przeoryszą nie była taka prosta. Biskup Robert, który pozwolił na obchody święta, zmarł, a jego następcy wraz z innymi przedstawicielami duchowieństwa zaczęli bacznie przyglądać się objawieniom siostry Julianny i stwierdzili, że wprowadzenie nowego święta jest bezpodstawne, a biskup Robert zbyt szybko podjął decyzję o ustanowieniu uroczystości. Posunięto się nawet do oskarżenia przeoryszy o herezję, wysłano ją na wieś i podjęto decyzję o wstrzymaniu obchodów święta.

Kwestia jednak nie ucichła i po odświeżeniu i ponownym zbadaniu całej sprawy kardynał Hugo w 1251 roku przywrócił uroczystość – przez miasto Liege znów mogła przejść procesja ze Świętym Sakramentem, którą poprowadził archidiakon Jakub, który w późniejszym okresie swojego życia objął Stolicę Apostolską jako Urban IV. On to w 1264 roku postanowił uznać Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej jako święto obowiązujące dla Rzymu.

Jego uzasadnienie, zapisane w bulli „Transiturus”, wymieniało: chęć szerzenia czci Najświętszego Sakramentu, zadośćuczynienie za grzechy ludzi, którzy nie szanują obecności Chrystusa w tej postaci, za błądzenie heretyków w kwestiach wiary oraz pragnienie radosnej celebracji faktu istnienia Chrystusa w postaci chleba i wina, gdyż Wielki Czwartek jest dniem przeznaczonym na kontemplację gorzkich aspektów poświęcenia się Syna Człowieczego.

Jednak nie tylko cuda św. Julianny przyczyniły się do ustanowienia tego święta. Niezwykle ważnym impulsem był cud, który zdarzył się pewnemu praskiemu kapłanowi Piotrowi, we włoskim miasteczku Bolsena. Podążał on do Rzymu w celu wzmocnienia wiary, która została nadwątlona ze względu na ruchy antykatolickie i heretyckie, jakie zaczęły się wtedy szerzyć w Europie.

Miał on odprawić w Bolsenie mszę świętą i w czasie Przemienienia zauważył, że trzymana przez niego Hostia zaczęła krwawić. Dwadzieścia pięć kropel krwi upadło na korporał, podczas gdy sama Hostia pozostała biała jak śnieg. Dzięki obecności papieża Urbana IV w niedalekim Orvieto, mógł on zweryfikować realność cudu i rzeczywiście potwierdził jego prawdziwość.

Korporał, na który upadły krople cudownej krwi, przechowywany jest w specjalnym bogato zdobionym relikwiarzu znajdującym się w specjalnie z okazji cudu wybudowanej katedrze w Orvieto. Także kamienie, na które spadło kilka kropel krwi, zostały wyjęte z posadzki i wmurowane w ścianę za ołtarzem w katedrze.

Do dzisiaj katedra w Orvieto jest miejscem licznych pielgrzymek i podróży ludzi z całego świata, słynie bowiem z cudów i uzdrowień. Niektórzy sądzą, że plamy na korporale przypominają postać ukrzyżowanego Jezusa. Także wielu papieży odwiedzało to włoskie miasto, w tym Jan Paweł II, który odbył w to miejsce pielgrzymkę w 1990 roku.

Święto trzeba było jednak wielokrotnie odnawiać, gdyż zanikało ono poprzez wieki. Robił to papież Klemens V i Jan XXII w XIV wieku. Za pierwszą procesję z Najświętszym Sakramentem uważa się wyjście do wiernych papieża Urbana IV trzymającego w rękach korporał, na który upadło kilka kropel krwi oraz Hostię i ukazanie ich wiernym. Pierwsza formalna procesja odbyła się jednak najprawdopodobniej w Kolonii w 1277 roku, gdyż badacze są w posiadaniu zapisków mówiących o tym wydarzeniu. XIV wiek to upowszechnienie tego święta w Niemczech, Anglii, Francji czy Hiszpanii.

Polska także przyjęła ten zwyczaj w XIV wieku, a dokładnie w 1320 roku, kiedy to biskup Nankier wprowadził go w diecezji krakowskiej. Dopiero w następnym wieku święto to objęło całą Polskę. Połączyło się ono z niemiecką tradycją wystawiania czterech ołtarzy i czytania przy nich tekstów Ewangelii czterech ewangelistów. Ołtarze budowane przy drogach są bogato ozdabiane wstążkami, kwiatami i papierowymi kotylionami. Polską tradycją jest także wicie wianków z kwiatów i ziół i przynoszenie ich do kościoła do poświęcenia. Następnie są one zabierane przez wiernych i umieszczane w domostwach dla ochrony przed szkodnikami i nieszczęściami.

W święto Bożego Ciała przez ulice niemal wszystkich miast przechodzą uroczyste procesje wiernych intonujących pieśni i recytujących modlitwy. Niesiony jest także Najświętszy Sakrament, który często znajduje się pod baldachimem lub na innym, ozdobnym i wywyższonym, miejscu. Istnieje także zwyczaj, w którym ubrane na biało dzieci komunijne sypią płatki kwiatków na ulice, którymi przechodzić będzie procesja. Jest to znak uwielbienia dla Chrystusa w Najświętszym Sakramencie.