Matka Boska Ostrobramska - obraz, kult, symbolika. Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej

Na początku wieku XVII w Wilnie, który w XVI wieku otoczony został murem z dziesięcioma bramami, na jednej z nich zwanej Ostrą Bramą, zgodnie ze zwyczajem powieszony został święty obraz – obraz Matki Boskiej, zawieszony od strony wewnętrznej bramy.

Kult, jakim został otoczony obraz, rozpoczął się w połowie XVII w., kiedy Wilno najechali Moskale. Około 20 lat później ksiądz Franciszek Kielczewski, czyli ojciec Karol od Ducha Świętego, zbudował przy bramie kaplicę drewnianą, w której umieszczono obraz Matki Bożej. Gdy kaplica spłonęła w pożarze, jej miejsce zajęła kaplica murowana. Legenda głosi, że obraz uratował z płomieni młody zakonnik. 

Podczas zaborów pod obrazem w Wilnie odbywały się manifestacje, a podczas powstania styczniowego kult Matki Boskiej Ostrobramskiej był niezwykle ważnym elementem ruchów niepodległościowych. Nasilenie kultu miało miejsce za sprawą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, gdzie w inwokacji wieszcz prosi Panienkę Ostrobramską o możliwość powrotu emigrantów z Polski do utraconej ojczyzny. Wierni uznają obraz za cudowny.

W roku 1849 do obrazu dodany został charakterystyczny srebrny sierp, który zawiera napis: „Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich, a proszę Cię, Matko Miłosierdzia, zachowaj mnie nadal w łasce i opiece Swojej Przenajświętszej W. I. J. 1849 roku". Matka Boska na głowie ma dwie korony, z których jedna pochodzi z okresu baroku i nałożona jest dla Królowej Niebios, a druga rokokowa dla Królowej Polski – obie z pozłacanego srebra. Postać Matki, która znajduje się tu bez Dzieciątka, charakteryzuje się skrzyżowanymi na piersiach rękami oraz spuszczonymi w dół oczami.

Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej został otoczony szczególną opieką przez karmelitów. Ojcowie w XVII wieku zbudowali obok Ostrej Bramy swój klasztor, a w samym mieście kaplicę. Tak powstało Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej, które ważne było zarówno dla Polski, jak i dla Litwy.