Godność człowieka - czym jest godność człowieka? Opracowanie

Godność człowieka jest pojęciem zarówno filozoficznym, jak i rozpatrywanym w perspektywie religijnej. Jak czytamy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”. Z kolei w Deklaracji Praw Człowieka definiuje się ją w sposób podobny „znanie przyrodzonej godności i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju świata”.

Również i religia nie odbiega od tego typu definiowania słowa godności człowieka. W teologii znajduje ona swoje miejsce w tak zwanej antropologii biblijnej. Antropologia biblijna to cały system rozważań na temat tego, czym jest człowiek, jakie są jego uczucia, jaki jest sens jego istnienia. W Biblii dowiadujemy się, że człowiek jest istotą bożą. Stworzył go Bóg, na obraz podobieństwa do samego siebie, czym pokazał swoją do człowieka ogromną miłość. Przez to też istota ludzka posiada godność, która nierozerwalnie łączy się z prawem do wolności, do wyznawania własnych poglądów i wiary, do bycia sobą, do godnego życia w dobrych warunkach.

Dzięki godności możliwe jest wprowadzanie w życie systemu i hierarchii wartości ustalonych odgórnie na przykład przez Kościół. Bóg dał nam wolną wolę, dlatego za nasze decyzje musimy płacić konsekwencjami i dlatego mówimy o godności. Złe postępowanie nie mieści się w ramach definicji „godność”. To z kolei ma związek z wyrzutami sumienia, które bronią nas przed popełnianiem przestępstw, uleganiu samowoli i liberalizacji. Godność człowieka często rozumiana jest przez jego wolność (prawną, fizyczną, umysłową, polityczną). 

Warunkiem zaistnienia godności jest właśnie wolność i niezależność (pod każdym względem). We współczesnym świecie bardzo często dochodzi do łamania godności człowieka. Wojny, ogólny brak humanizmu i niesionego humanitaryzmu, łamanie praw obywatela w społeczeństwie, przemoc, kataklizmy, skrajna bieda, ubóstwo i choroby - wszystko to składa się na naruszenie podstawowych zasad, jakie zagwarantował człowiekowi Bóg.

Religie (w szczególności katolicki i islamski) kładą nacisk na poczucie godności. We współczesnym świecie nie jest łatwo zachować własną godność, dlatego jest ona rozumiana jako jedna z najświętszych cech, jaką może posiadać człowiek. Gdzieniegdzie mylona jest z pojęciem osobistego poczucia wartości. Godność nazwać można także prawem moralnym zawartym w każdym z nas. Jak mówił Kant, w każdym człowieku znajduje się prawo moralne.

Godność nie powinna być naruszana w żaden sposób. Trzeba jej pomagać trwać w istocie ludzkiej, bo jest ona w perspektywie religijnej żywym odbiciem Boga na ziemi. Pojęcie te bywa mylone z poczuciem dumy i jej urażeniem. Duma bywa zgubna, natomiast godność tkwiąca w każdym powinna być szanowana i pielęgnowana. Objawia się ona w relacjach z drugim człowiekiem. Nie może być mowy o godności, kiedy łamane są podstawowe prawa obywatela (kiedy zakazuje mu się chodzić do Kościoła, wyznawać poglądy inne od wyznaczonych).

Godność bywa także utożsamiana z ograniczeniami ludzkimi w sensie typowo praktycznym. Jest ona łamana wtedy, kiedy odmawia się głodnemu jedzenia, pragnącemu wody, biednemu jałmużny. Obecnie w wielu krajach Konstytucja, czy w ogóle demokracja gwarantuje każdemu obywatelowi godność, jednak są takie kraje, które nie wiedzą, co to słowo znaczy.