ONZ - Komitet Praw Człowieka - kompetencje, działalność, organizacja

Komitet Praw Człowieka to organ kontrolny o skomplikowanym pochodzeniu. Nie jest on organem ONZ, mimo iż jest ściśle powiązany z Organizacją Narodów Zjednoczonych. Celem Komitetu jest ciągły nadzór nad areną międzynarodową w zakresie przestrzegania postanowień jednego z dokumentów oenzetowskich, a mianowicie – Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który podpisano 16 grudnia 1966 roku podczas konferencji ONZ w Nowym Jorku.

W ramach 28. artykułu tegoż Paktu powołano do życia Human Rights Committee, czyli organ, o którym mowa. W jego skład wchodzi osiemnaście osób, wybitnych znawców praw człowieka, którzy obradują co najmniej trzy razy do roku w trzytygodniowych sesjach, choć możliwe jest też zwołanie dodatkowych. Skład w całości zmienia się co cztery lata – po upływie dwóch lat zmienia się zaś dziewięć osób (połowa).

Głównym zadaniem organizacji jest rozpatrywanie skarg pochodzących od obywateli (skargi indywidualne) lub państw (skargi międzynarodowe). By złożyć wniosek, należy spełnić wymogi takie jak: podpis oraz ratyfikacja Paktu i jego protokołów dodatkowych przez wnioskodawcę (międzynarodowe) lub jego kraj pochodzenia (indywidualne), wyczerpanie dochodzenia praw w zakresie krajowym oraz nieprowadzenia równoległego postępowania w danej sprawie w innych instytucjach międzypaństwowych.

Kwestią sporną jest wpływ decyzji Komitetu na wykonanie jego orzeczenia. W wielu przypadkach jest on bowiem ignorowany ze względu na brak aparatu nacisku.

Komitet ma też za zadanie odbieranie indywidualnych sprawozdań każdego z państw na temat przestrzegania praw człowieka na ich własnym terytorium, jednak – po raz kolejny –  nie jest on w stanie egzekwować tego od stron Paktu.

Pozostaje zatem tylko jedna kompetencja, której realizacją zajmuje się sam Komitet: ma on bowiem obowiązek tworzenia sprawozdań z własnej działalności i składania ich Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ. Może również tworzyć „uwagi ogólne”, informujące strony o sposobach realizacji Paktu, jego interpretacji itp.