WNP - Wspólnota Niepodległych Państw - cele, zadania, historia, opis

WNP - Wspólnota Niepodległych Państw (ros. Sodrużestwo Niezawisimych Gosudarstw - SNG) - związek polityczno-gospodarczo-wojskowy, międzyrządowa organizacja skupiająca państwa proradzieckie.

Kiedy próby przekształcenia rozpadającego się ZSRR w związek suwerennych państw nie powiodły się, powstała inicjatywa podtrzymania jedności pod względem ekonomicznym i obronnym. Po ogłoszeniu tzw. deklaracji suwerenności przez Estonię (1988), po kolei czyniły następne państwa bałtyckie - Litwa i Łotwa (1989), Rosja, Uzbekistan, Mołdawia, Ukraina, Białoruś, Turkmenistan, Tadżykistanm azerbejdżan, Kazachstan i Kirgistan (1990). Wkrótce niepodległość ogłosiły Gruzja i Armenia. Wreszcie, w 1991 r., Gorbaczow i przywódcy 10 republik związkowych ogłosili zamiar powołania związku suwerennych państw, z pośród których każde miało mieć możliwość indywidualnego określenia zasad na jakich weźmie udział w nowej strukturze. W ten sposób, 18 października 1991 r. 8 państw: Armenia, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan - podpisało Układ o Wspólnocie Gospodarczej. Miesiąc później dołączyły do nich Mołdawia i Ukraina, a 8 grudnia 1991 r. w Puszczy Białowieskiej - prezydent Rosji Borys Jelcyn, prezydent Ukrainy Leonid Krawczuk i przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi Stanisławu Szuszkiewicz - podpisali umowę o powołaniu Wspólnoty Niepodległych Państw.Formalnie, organizacja zaczęła działać na mocy protokołu z Mała Aty z 21 grudnia 1991 r., który sygnowali przywódcy 11 republik: Azerbejdżanu Armenii, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu, Mołdawii, Rosji, Tadżykistanu, Turkemnistanu, Ukrainy i Uzbekistanu, w 1993 r. - Gruzja. Poza WNPpozostały jedynie Estonia, Litwa i Łotwa.

Najważniejszym celem Wspólnoty było od początku prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej i systemu komunikacyjnego. Państwa dbać miały razem o ochronę środowiska naturalnego i usprawnić politykę migracyjną. W tekście tzw. Traktatu Taszkienckiego podpisanego w 1992 r. uregulowano wszelkie kwestie niepodlegające wspólnej polityce np. obronność.

We Wspólnocie istnieją 3 rodzaje członkostwa: członkowie założyciele, członkowie zwyczajni i członkowie stowarzyszeni (kraje nienależące, ale aspirujące do członkostwa). Kierownictwo w WNP należy do organów międzypaństwowych i państwowych. Najwyższym organem Wspólnoty jest zbierająca się dwa razy do roku Rada Przywódców Państw (RPP), do której należą prezydenci lub szefowie parlamentów krajów. Funkcjonuje też Rada Szefów Rządów koordynująca współpracę organów wykonawczych, Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, Komitet Konsultacyjno-Koordynacyjny, Rada Ekonomiczna, rada Ministrów Obrony.

Obecnie, WNP zajmuje się przede wszystkim negatywnym nastawianiem swoich państw członkowskich do działalności Unii Europejskiej. Największe korzyści z przynależności do WNP czerpie Rosja i to jej, jako państwu przodującemu, zależy na integracji wojskowej, która nie budzi ufności w państwach Zachodu.