Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - EFTA - cele, organizacja, kraje (członkowie EFTA). Opracowanie

European Free Trade Association – EFTA – czyli Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu to międzynarodowa instytucja powołana do życia 3 maja 1960 roku. Powstanie tej organizacje jest ściśle związane z rozwojem myśli integracyjnej na zachodzie Europy. Od roku 1951 istnieje już bowiem Europejska Wspólnota Węgla i Stali, w 1957 dołączają kolejne: Europejska Wspólnota Gospodarcza i Europejska Wspólnota Energii Atomowej. Mają one niesamowicie wielką wagę w kontekście integracji, jednak zrzeszają jedynie sześć państw: Francję, NRF, Włochy i kraje Beneluxu – Belgię, Holandię i Luksemburg. Zaczynają one otwierać się wzajemnie na siebie, co wywołuje chęć łączenia się również u innych państw.

Właśnie z tego powodu zorganizowany zostaje zjazd w Sztokholmie, którego wynikiem jest powstanie i podpisanie 4 stycznia 1960 roku konwencji sztokholmskiej. Sygnatariuszami dokumentu jest siedem państw: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania. Właśnie między nimi dochodzi do powołania EFTA. Już w roku kolejnym do organizacji przyłącza się Finlandia, po kolejnych dziesięciu latach Islandia, a w roku 1991 Liechtenstein.

Siedzibę instytucji utworzono w Genewie. EFTA miała na celu utworzenie strefy wolnego handlu między jej członkami (cel zrealizowano w 1968 roku) – nie udało się jednak namówić do przystąpienia większej ilości krajów. EWG była pod tym względem wyższą „półką” – poziom integracji przynależących do niej państw był wyższy, a sama organizacja oferowała (poza lepszymi warunkami) większą perspektywiczność. W 1977 roku obie instytucje porozumiały się co do przepływu produktów przemysłowych między ich strefami wolnego handlu.

Rozwój Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, której pochodną była EWG, spowodował, że coraz więcej państw zaczęło przystępować do wspólnot (pierwsze rozszerzenie w roku 1973). Nie było możliwości wstąpienia do EWWiS bez uczestnictwa w pozostały dwóch wspólnotach. Również jednoczesna przynależność do EFTA i EWG nie miała racji bytu, zatem trzeba było zdecydować. Tym sposobem kolejni członkowie Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu zaczęli opuszczać swoją organizację, wybierając Europejską Wspólnotę Węgla i Stali: Dania i Wielka Brytania w roku 1973 oraz Portugalia w 1986. Na początku lat 90. do wstąpienia w struktury wspólnot europejskich przygotowywały się również Austria, Finlandia, Szwecja i Norwegia. Co prawda, społeczność norweska odrzuciła taką możliwość w referendum, jednak pozostała trójka wstąpiła do Unii Europejskiej w 1995 roku.

By zaradzić rozpadowi organizacji, a jednocześnie móc wykorzystać nabyte doświadczenia i kontynuować w oparciu o nie integrację europejską, przedstawiciele obu gospodarczych instytucji – Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu – zwołali konferencję. Porozumienie w sprawie powstania Europejskiego Obszaru Gospodarczego podpisano 2 maja 1992 roku w Porto, jednak wejście w życie układu, a więc powołanie nowej – wspólnej – instytucji, znacznie się opóźniło. Powodem był negatywny wynik szwajcarskiego referendum, który wymusił zmiany w porozumieniu (wykreślenie treści dotyczących Szwajcarii).

Ostatecznie Europejski Obszar Gospodarczy rozpoczął swe funkcjonowanie 1 stycznia 1994 roku. Jego członkami są wszystkie państwa Unii Europejskiej oraz przedstawiciele EFTA: Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Właśnie te trzy państwa, wraz ze Szwajcarią, tworzą nadal Europejską Strefę Wolnego Handlu.