Kadencja a mandat - porównanie, charakterystyka pojęć

Kadencja i mandat to dwa pojęcia związane z pełnieniem funkcji reprezentantów narodu w sejmie lub w senacie. Mimo podobnego zakresu poruszanej problematyki, są to pojęcia wyraźnie się między sobą różniące. Kadencja dotyczy bowiem głównie czasu piastowania określonej funkcji, natomiast mandat – prawa do jej sprawowania.

Kadencja oznacza czas pełnienia określonych funkcji lub zajmowania określonego stanowiska przez osobę (np. prezydenta czy posła) lub instytucję (np. kadencja sejmu). Czas ten jest ściśle określony w prawie – kadencja najważniejszych osób w państwie (reprezentantów władzy wykonawczej i ustawodawczej) jest precyzyjnie określona w konstytucjach różnych krajów, natomiast kadencja najważniejszych organów – np. organizacji czy stowarzyszeń – w ich dokumentach wewnętrznych, najczęściej w statutach.

Przykład określenia długości kadencji, jaki zawarty jest w Konstytucji RP, stanowi pięcioletnia kadencja prezydenta RP (art. 127. ust. 2.) oraz czteroletnia kadencja sejmu (art. 98. ust.1). Warto zauważyć tutaj, że mówi się o kadencji sejmu jako całości, a nie o kadencji poszczególnych posłów. W tym przypadku bardziej adekwatnym jest właśnie drugie z analizowanych pojęć – pojęcie mandatu.

Mandat to uprawnienie do sprawowania władzy, jakie otrzymują posłowie i senatorowie w momencie ich wyboru do parlamentu. Sprawowanie mandatu rozpoczyna się wraz ze złożeniem ślubowania (mandat jest tutaj odpowiednikiem kadencji, którą też rozpoczynać może ślubowanie np. prezydenta; w przypadku kadencji sejmu – rozpoczyna ją pierwsze posiedzenie). Natomiast zakończenie mandatu jest związane z jego zrzeczeniem się, pozbawieniem, śmiercią posła lub końcem kadencji sejmu (widać więc, że długość sprawowania mandatu przez posła wcale nie musi być zbieżna z długością kadencji sejmu).

Zgodnie z powyższym, zauważalny jest fakt ścisłego powiązania mandatu poselskiego z kadencją sejmu – z końcem kadencji sejmu mandat przedstawicielski traci ważność, natomiast nie zachodzi relacja odwrotna, a zatem pozbawienie mandatu pojedynczego posła nie wpływa na przyspieszenie zakończenia kadencji organu władzy ustawodawczej.

Podsumowując, można stwierdzić, że kadencja wyznacza długość sprawowania danej funkcji, natomiast mandat jest uprawnieniem do sprawowania danej funkcji. Różnica między tymi pojęciami jest więc nie tyle zakresowa, ale przedmiotowa.