Prezydent - władza wykonawcza. Relacje między nimi, funkcje i uprawnienia prezydenta

Prezydent w ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wspólnie z Radą Ministrów są organami władzy wykonawczej. Konstytucja przydziela prezydentowi zadania, jakie realizuje on nie tylko jako główny reprezentant Polski, ale także jako jeden z członów egzekutywy. Polski system polityczny jest jednak systemem parlamentarno-gabinetowym, toteż nacisk położony jest bardziej na poza prezydencki element władzy wykonawczej – Radę Ministrów. Mimo to, prezydent zachował pewne kompetencje władzy wykonawczej.

Bardzo ważną kompetencją prezydenta, jako przedstawiciela władzy wykonawczej, jest reprezentowanie kraju na arenie międzynarodowej (art. 133. Konstytucji). Prezydent ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe (o czym musi poinformować sejm i senat), także ma obowiązek mianowania pełnomocnych przedstawicieli kraju w innych państwach (również organizacjach międzynarodowych). Ważnym uprawnieniem prezydenta w stosunkach zewnętrznych jest przyjmowanie listów akredytacyjnych i przedstawicieli dyplomatycznych innych państw oraz organizacji międzynarodowych.

Jako organ władzy wykonawczej prezydent posiada także uprawnienia z zakresu obronności –  art. 134. Konstytucji stwierdza, że prezydent jest „najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”. W związku z tym w przypadku wojny mianuje on Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych (na wniosek premiera), także mianuje Szefa Sztabu Generalnego i poszczególnych dowódców sił zbrojnych. W czasie pokoju prezydent swoje uprawnienia wykonuje za pośrednictwem ministra obrony narodowej.

Kolejnymi ważnymi uprawnieniami rezydenta są tzw. prerogatywy, czyli kompetencje, jakie może on realizować bez konieczności kontrasygnaty premiera. Prerogatywy te wymienia art. 144. Konstytucji. Należą do nich m.in.: zarządzanie wyborów do sejmu i senatu, inicjatywa ustawodawcza, zarządzanie referendum ogólnokrajowego, stosowanie prawa łaski, powoływanie sędziów itp. W zakresie władzy wykonawczej prerogatywami są: desygnowanie i powoływanie Prezesa Rady Ministrów wraz z poszczególnymi ministrami oraz przyjmowanie ich dymisji.

Należy zaznaczyć, że władza wykonawcza sprawowana przez prezydenta wymaga współpracy z drugim członem egzekutywy, czyli Radą Ministrów. Jednym z mechanizmów tej współpracy jest wspomniany już obowiązek kontrasygnaty. Zgoda na przejęcie odpowiedzialności przez rząd wymaga wypracowania wspólnej linii działalności politycznej przez prezydenta i Radę Ministrów.