Nepal - wojna domowa w Nepalu - opracowanie

Wojna domowa w Nepalu toczyła się w latach 1996–2006 i pochłonęła tysiące istnień ludzkich. Zapoczątkowało ją, 13 lutego 1996 roku, zbrojne wystąpienie maoistów, którzy domagali się zmiany ustroju państwa na komunistyczny. 

Rebelianci przystąpili do zwalczania monarchii i opanowywania kolejnych obszarów kraju. W kolejnych latach udało się im przejąć kontrolę nad większością terenów wiejskich. Ludność z zajmowanych wiosek przeważnie decydowała się na ucieczkę, szacuje się, iż w tym czasie własne domostwa opuściło około 70 tysięcy obywateli. 

Dużym sukcesem dla rebeliantów było zabójstwo władcy Birendry i wielu członków rodziny królewskiej w czerwcu 2001 roku. Spisek został zorganizowany przez syna zamordowanego władcy Dipendra, choć istnieją przypuszczenia, iż inspirowali go właśnie maoiści. Mało przekonujący są także postulowane motywy przeprowadzenia masakry, bowiem stwierdzono, iż królewicz dokonał zemsty na rodzicach, ponieważ ci nie chcieli wyrazić zgody na wybranie sobie przez niego żony. 

Następcą Birendry został brat króla, Gyanendra Bir Bikram Shah Dev. Następca tronu wprowadził rządy silnej ręki, 1 lutego 2005 zarządził ogłoszenie stanu wyjątkowego. Wkrótce cofnięto wszystkie prawa i swobody obywatelskie, a przeciwników politycznych osadzono w więzieniach. Rozpoczął się okres władzy absolutnej w Nepalu. Polityka nowego króla stała się obiektem krytyki obserwatorów zagranicznych oraz opozycji wewnętrznej. 

Walki między oddziałami rządowymi i rebeliantami toczyły się przez cały okres panowania Gyanendry, w ich wyniku zginęło ok. 16 tysięcy osób, w tym ok. 8 tys. cywilów. W 2005 roku postanowiono o zawieszeniu broni, jednak trwało ono bardzo krótko, zaledwie kilka miesięcy. Walki zostały wznowione. Kilka miesięcy później władca zdecydował się na kroki mające załagodzić sytuację w kraju, podjął decyzję o przywróceniu parlamentaryzmu. Premierem został Girija Prasad Koiral. Decyzja króla przekonała jego przeciwników, którzy niebawem ogłosili ponowne zaprzestanie walk.

21 listopada 2006 roku strony konfliktu podpisały porozumienie pokojowe, które oficjalnie kończyło wojnę domową. Ustalono między innymi, iż zostanie powołany nowy parlament, a konstytucja zmieniona. Dwa lata później, 28 maja 2008 roku, oficjalnie ogłoszono zmianę ustroju państwowego z monarchii na federalną republikę demokratyczną.