Kolumbia - wojna domowa w Kolumbii - opracowanie

Kolumbia w XX wieku wstrząsana była przez liczne walki zbrojne. Szczególnie krwawo na kartach historii zapisała się druga połowa tegoż stulecia. Po II wojnie światowej sytuacja w kraju stale się pogarszała – brak reformy rolnej, ogromne nierówności społeczne oraz ubóstwo znacznej części obywateli były przyczyną licznych buntów ludności. Na prowincji ludność wiejska zaczęła tworzyć różnego rodzaju bandy i grupy zbrojne, które częstokroć atakowały latyfundystów. 

Kryzys ekonomiczny potęgowała dodatkowo tocząca się od wielu lat rywalizacja stronnictw: konserwatywnego i liberalnego. Eskalacja konfliktu wewnętrznego osiągnęła swój punkt kulminacyjny 9 kwietnia 1948 roku, kiedy to podczas zgromadzenia w Bogocie zastrzelono kandydata na prezydenta z ramienia stronnictwa liberalnego, Jorge Eliécera Gaitána. 

Zabójstwo przywódcy Partii Liberalnej zapoczątkowało wojnę domową, która trwała przez kolejne dziesięć lat. Tłum zgromadzony na wiecu wzniecił rozruchy na ogromną skalę. Dopuszczano się podpaleń (spalono niemal całe śródmieście i część pozostałych dzielnic), dewastacji mienia, ataków na zagraniczne ambasady, a nawet zburzenia gmachów władz państwowych. Rewolta szybko rozprzestrzeniła się na inne miasta, m.in. Medellin, Manizales, Cali i Barranquillę. Rebelianci domagali się także obalenia prezydenta Mariano Ospiny Pereza z partii konserwatywnej. Jednak nie doszło do tego, bowiem przywódca państwa szybko porozumiał się z ugrupowaniem liberalnym w celu wspólnych działań na rzecz opanowania sytuacji. Wkrótce utworzono Rząd Jedności Narodowej. 18 kwietnia zamieszki zakończyły się. 

Wydarzenia te przeszły do historii jako Bogotazo i stanowiły pierwszy etap wojny domowej. Doszukiwano się inspiracji komunistycznych zabójstwa Gaitána, jednak nigdy nie udowodniono tej tezy. Bunty społeczne wszczęte na terenie całego kraju nie wszędzie jednak wygasły. Na prowincjach ludność wiejska zaczęła tworzyć niewielkie oddziały samoobrony, często z inspiracji organizacji komunistycznych. Lewicowe ugrupowania powoływały do życia szereg własnych oddziałów partyzanckich, które siły rządowe musiały dodatkowo zwalczać. Starcia partyzantki z wojskiem i policją, nasilające się potyczki liberałów z konserwatystami, które częstokroć kończyły się pacyfikacją całych wiosek, a także brak realizacji zapowiedzianej przez prezydenta reformy rolnej i rządy twardej ręki Laurena Gomeza doprowadziły do zorganizowania puczu wojskowego, w wyniku którego usunięto dotychczasową głowę państwa. 13 czerwca 1953 roku gen. Gustavo Rojas Pinilla, wspierany przez wojsko oraz część konserwatystów, przeprowadził zamach stanu. Przez pierwsze dwa lata rządów dyktator cieszył się dość dużym poparciem społecznym, przede wszystkim z powodu poprawy sytuacji ekonomicznej. Jednak gdy skończyła się dobra koniunktura na kawę, którą Kolumbia eksportowała w ogromnych ilościach, i zmniejszyły się pożyczki, zagraniczne ożywienie gospodarcze zostało zahamowane. Ludność zaczęła wszczynać rozruchy, a prezydent Rojas, by opanować sytuację, rozpoczął zbrojne tłumienie wystąpień, co z kolei podkopało społeczne zaufanie. 

Ostatecznie liberałowie i konserwatyści utworzyli wspólny front przeciwko dyktatorowi i udzielili wsparcia wojskowemu przewrotowi, w wyniku którego usunięto Rojasa z urzędu. Władza tymczasowo przeszła w ręce Junty Militar, a w 1958 roku rządy oddano Frontowi Narodowemu. Tym samym zakończyła się wyniszczająca wojna domowa, w ciągu której śmierć poniosły setki tysięcy obywateli. Sojusz partii liberalnej i konserwatywnej trwał aż do roku 1974.