Maria Kuncewiczowa „Cudzoziemka” - konstrukcja i język powieści. Opracowanie

Powieść pt.: „Cudzoziemka” odznacza się bardzo przemyślaną i ciekawą kompozycją. Autorka posługuje się zabiegami takimi jak: dwutorowość narracji, dwupłaszczyznowość czasu, wykorzystanie motywów muzycznych oraz złożonymi środkami językowymi. Przyjrzyjmy się teraz tym cechom dzieła Marii Kuncewiczowej.

„Cudzoziemka” jest powieścią psychologiczną, o czym świadczy płaszczyzna narracji retrospektywnej. Kolejne wydarzenia wywoływane są przez wcześniej wspominane przeżycia lub kojarzące się z nimi przedmioty. Psychologia określa taki tok myślenia swobodnym kojarzeniem. Drugim torem narracji, w którym dochodzi do zmiany narratora z indywidualnego i subiektywnego na trzecioosobowego, obiektywnego, jest opowieśćo ostatnim dniu z życia głównej bohaterki. W tym sposobie opowiadania przemianie ulega także czas, z przeszłego (związanego z opowieścią o historii życia Róży Żabczyńskiej) na teraźniejszy. Tutaj wydarzenia dzieją się chronologicznie, ale są przemieszane kolejnymi retrospekcjami, podczas których bohaterka wspomina minione wydarzenia. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż każdy wgląd w historię jest ściśle połączony z czasem teraźniejszym.

Środki językowe zastosowane przez Marię Kuncewiczową w swoim dziele, w pewien sposób podkreślają „cudzoziemskość” bohaterki. Pojawiają się liczne zwroty w językach obcych, chociażby: „sieh mal, sieh mal - diese, diese Nase...” - tymi słowami wyrażał swój zachwyt nad nosem Róży Michał Bądski. Ale to nie wszystko, sama bohaterka również miesza języki, czego przykładem może być ta fraza:  „wszystko jest we mnie. To tętno Michała w mojej piersi. Jego ciepło w sercu… Ruhe, Ruhe, mein Kind. Michał cały jest we mnie.” W ten sposób przejawia się także dobre wykształcenie Róży Żabczyńskiej, która pochodziła przecież z rodziny dbającej o ten aspekt życia.

Język służy autorce także pełniejszemu oddawaniu stanów psychologicznych bohaterów. Występuje wielkie nagromadzenie przymiotników i określeń odnoszących siędo ich wnętrza. Dzięki temu tekst lepiej oddziałuje na uczucia czytelnika, pozwalając mu wczuć się w emocje przeżywane przez kreowane postaci.

Z językiem i sposobem w jaki sposób zostało skonstruowane dzieło Marii Kuncewiczowej wiąże się jego muzyczność. W tym aspekcie dzieła autorka posługuje się brzmieniem słów. Często występuje kumulacja wyrazów zawierających liczne spółgłoski szczelinowe (takie jak np. „sz”, „s”, „f”, „w”), dzięki temu pełniej oddawane są wrażenia muzyczne. Maria Kuncewiczowa nie ogranicza się tylko do tego zabiegu. Cały tekst ma strukturę kompozycji muzycznej, w której mieszają się tempa (np. adagio - wolno, presto - szybko). W myśl tej zasady został spreparowany język. Kiedy kompozycja przyśpiesza, zdania stają się krótkie, urywane, występują nawet równoważniki, następnie wszystko wraca do poprzedniego stanu, a utwór zwalnia.

Przedstawione wyżej zabiegi, które zastosowała Maria Kuncewiczowaw „Cudzoziemce” decydują o niepowtarzalności konstrukcji tego dzieła. Tworzą tekst żywy, barwny, którego czytanie jest wspaniałym doświadczeniem.