Czy „Krzyżacy” nadal powinni się znajdować w kanonie lektur szkolnych? - rozprawka

Kanon lektur szkolnych oraz jego zawartość stanowi zawsze zagadnienie nieco kontrowersyjne - zawsze istnieją pozycje, które wydają się nam zbędne, jak i takie, których z całą pewnością nie może w nim zabraknąć. Czy „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza powinni nadal stanowić jego część, czy też są tekstem zbędnym? Na to pytanie postaram się odpowiedzieć w niniejszej rozprawce. 

„Krzyżacy” są tekstem niejako jedynym w swoim rodzaju. Autor napisał ją „ku pokrzepieniu serc” - chcąc ukazać Polskę w okresie świetności, w pewnym sensie mitologizując ją i upiększając. Rezultatem tego zabiegu jest przedstawienie polskiej szlachty w nieco zbyt monumentalny sposób. Jednak myślę, że te nieznaczne „przekolorowania” w niewielkim stopniu wpływają na obraz prawdy historycznej. 

Powieść Sienkiewicza napisana jest w bardzo żywy sposób, przedstawione postaci są wielowymiarowe i barwne. Jest ona niezwykle łatwym i wciągającym tekstem, jej fabuła jest niezwykle interesująca. Choćby ten fakt skłania mnie do konkluzji, iż kanon lektur szkolnych nie może obyć się bez tego tekstu. 

„Krzyżacy” są również wspaniałym zbiorem barwnych sylwetek, które przedstawiają czytelnikowi panoramę społeczeństwa polskiego przełomu XIV i XV wieku. Stanowi ona również lekcję historii (tylko nieznacznie zmitologizowaną) oraz moralności - czyny złe zawsze zostają ukarane, bohaterowie przechodzą psychiczno-światopoglądowe metamorfozy, uczą się na własnych błędach, by w końcu stać się ludźmi prawymi i dobrymi, zasługującymi na naszą sympatię. Powieść uczy nas pewnych ogólnoludzkich prawd: zło nie popłaca, dobro zostaje nagrodzone, wartościami w życiu są miłość, honor i uczciwość. Ten aspekt sprawia, iż tekst jest bardzo uniwersalny - możemy go odnieść do każdej sytuacji z własnego życia. Sienkiewicz w łatwy do zrozumienia sposób ukazuje nam konsekwencje czynów dobrych i złych, właściwych i zbrodniczych. Wszystko to sprawia, iż uważam, że „Krzyżacy” powinni znajdować się na liście lektur szkolnych - powieść jest skarbnicą historii oraz zasad moralnych, jak również wspaniałą rozrywką.