Światopogląd romantyczny - scharakteryzuj jego cechy

Epoka romantyzmu to zarówno epoka, której cechy pojawiały się w Europie już pod koniec XVIII wieku, a Polsce za datę jego początku uznaje się wydanie Ballad i romansów Mickiewicza w 1822 roku. Termin ten obejmuje również światopogląd ideowo-artystyczny w literaturze, sztuce oraz filozofii europejskiej, który w swych postawach diametralnie odciął się od założeń oświeceniowych.

Przede wszystkim pojawiła się nowa postawa poznawcza – czucie i wiara, czyli przedkładanie uczucia, intuicji, wiary, a więc sposobów poznania bardzo subiektywnych, ponadzmysłowych, irracjonalnych ponad doświadczeniem racjonalnym, empirycznym i czysto naukowym. Już Mickiewicz w Romantyczności zawarł ten element odbierania świata w słynnej frazie: „Czucie i wiara silniej mówi do mnie / Niż mędrca szkiełko i oko”.

Z takim odbiorem rzeczywistości wiązało się czerpanie z folkloru ze wszystkimi jego wierzeniami, magią, cudownością, fantastycznymi podaniami i legendami. Stąd romantycy jako elementy świata przedstawionego wykorzystywali bardzo często stworzenia zakorzenione w mitologii słowiańskiej, duchy, motywy niesamowitych zdarzeń, przenikania świata ludzkiego i irracjonalnego itp. 

Również bliskie folklorowi wywodzącemu się obszarów wsi jest zafascynowanie naturą jako jednością dynamicznych cech, która przemawia w całej swej cudowności do człowieka, a on powinien czytać z niej niczym z księgi. Natura to również zachwyt nad jej żywiołami.

Poza folklorem obszarem, z którego chętnie czerpał romantyzm, było średniowiecze. Epoka ta zafascynowana była wiekami średnimi, z ich tajemniczością, która pobudzała wyobraźnię. Wśród zimnych murów zamkowych, budowli gotyckich, przepełniających grozą i zachwytem umieszczano często akcję utworów, gdzie działy się rzeczy straszne, irracjonalne, niezwykłe. 

Romantyzm w opozycji do wcześniejszego oświecenia cenił bardzo wysoko wolność, która była przeciwstawieniem norm i konwencji, zamykania wszystkiego w ciasne formy. Wolność wiązała się prócz sposobów wyrazu również z chęcią walki o wolność ojczyzny, czynu zbrojnego, który przynosi chwałę. 

Przedstawiciele romantyzmu zachwycali się również innością i niezwykłością egzotyki dalekich krajów, zwłaszcza Dalekiego Wschodu. Ich wyobraźnię pobudzały również najróżniejsze krajobrazy dzikie i monumentalne, pośród których człowiek zdaje się być nic nie znacząca drobiną: bezkresne stepy, niezdobyte wysokie szczyty, podchmurne przełęcze, tajemnicze groty itd.

Ważny był również dla romantyków indywidualizm. Jednostka była najważniejsza i to jej przypisywali ogromne znaczenie. W takim odniesieniu liczyła się odrębność osobista jednostki, niezależność, postępowanie zgodnie z samym sobą, a poza normami i wzorcami.  Wiara w wielką siłę jednostki prowadziła do przekonania, że odpowiednio silna i zmotywowana jednostka może zapanować na tłumem i jemu przewodzić