Ignacy Krasicki „Chart i kotka” - interpretacja, opracowanie bajki

Bajka jest gatunkiem literackim znanym ze starożytności. To wierszowany utwór, w którym zawarta jest jakaś ogólna prawda o życiu. Jej nośnikiem są często symboliczne postaci (także zwierzęce). Przyjrzyjmy się teraz jednej z bajek Ignacego Krasickiego pt.: „Chart i kotka”.

Para aktywnych bohaterów zwierzęcych tego utworu została zestawiona na zasadzie kontrastu. Mamy więc majestatycznego charta, który uczestniczy w dworskich polowaniach. Jest zapewne wprawnym łowcą, a jego łupem padają wspaniałe i wielkie zwierzęta. Opozycją dla niego jest przeciętna kotka. Z pozoru nie może ona pochwalić się niczym szczególnym, jednak, o czym przekonamy się później, nie jest to prawda.

Chart spotyka swoją rozmówczynię w momencie, gdy ta posila się upolowaną przez siebie myszą. Oczywiście dla niego jest to zdobycz zupełnie bezwartościowa, co rodzi w nim pogardę dla kotki. Ta jednak nie traci rezonu i odpowiada mu takimi słowami: „Wolę ja mysz dla siebie niż sarnę dla pana". Ten zwrot zawiera w sobie morał całego utworu. Okazuje się, że jest coś znacznie wspanialszego od tego czym zachwyca się chart. Poeta, co oczywiste, ma na myśli wolność pozwalającą się cieszyć nawet z czegoś drobnego, ale zrobionego dla siebie. Cóż psu myśliwskiemu z sarny, skoro i tak zmuszony jest oddać ją swemu panu.

Utwór składa się z zaledwie czterech wersów. Napisane zostały one trzynastozgłoskowcem, a rymują się parzyście. Pod postaciami zwierzęcymi ukryte zostały konkretne postawy ludzkie. Możemy odnieść bajkę do sytuacji w ówczesnej Polsce. Ludzie służący państwom ościennym szybko osiągali wysoką pozycję, zajmowali się ważnymi rzeczami, jednak wszystko to robili nie dla siebie. Sam poeta sprzyja raczej postawie kotki, czyli działaniu dla własnego dobra. To wolność i prawo do samostanowienia o sobie jest najwyższą wartością