Bolesław Prus „Lalka” - charakterystyka Henryka Szlangbauma

Henryk Szlangbaum jest jednym z bohaterów powieści Bolesława Prusa pt: „Lalka”. Kiedy był młodzieńcem brał udział w powstaniu styczniowym, za udział w którym został zesłany na Syberię. Kiedy powrócił na ziemię polskie, próbował się zasymilować, a jako że był Żydem, nie było to zadanie łatwe. Postanowił wtedy zmienić nazwisko na Szlagowski, co przypłacił konfliktem z ojcem, który nie mógł wybaczyć synowi odcięcia się od żydowskich korzeni. Na jego nieszczęście zmiana nazwiska na niewiele się zdała. Bohater ma pięcioro dzieci, początkowo stara się je wychowywać na Polaków. Szlangaum biedował  pracując jako subiekt w sklepach, gdzie spotykał się z nieprzychylnym nastawieniem polskiego społeczeństwa. W czasie nasilenia nastrojów antysemickich, wraca jednak do żydowskiego nazwiska. Kiedy stary subiekt zapytał go, dlaczego się nie ochrzci, przystępując tym samym do społeczności polskiej, stary Żyd odpowiada:

„Zrozumiałem, że jako Żyd, jestem tylko nienawistny dla chrześcijan, a jako meches, byłbym wstrętny i dla chrześcijan i dla Żydów”.

Henryk Szlangbaum z początkowo dobrego, odważnego, prawego i kochającego ojczyznę Żyda – Polaka zamienił się w aroganckiego, gruboskórnego...