Magia i tajemnica przedmiotów. Analiza porównawcza powieści „Lalka” Prusa oraz „Prawiek i inne czasy” Tokarczuk

Przedmioty - często stare, zużyte, pozornie bezwartościowe. Każdy z nas ma szufladę lub cały regał rzeczy, z którymi nigdy by się nie rozstał. Niekiedy niecierpliwie czekamy na kolejne generalne porządki, solennie obiecując sobie pozbycie się części „rupieci”. Jednak mimo upływu lat, wiosennych i świątecznych prac porządkowych oraz remontów „gratów” nie ubywa. Fascynują, choć dla kogoś innego stanowią niepotrzebnie trzymane śmieci, które zajmują cenne miejsce. Wyblakłe fotografie, długopis bez wkładu, pocztówka od przyjaciela z przeszłości, serduszko pokolorowane czerwoną kredką… Bezcenne. A ponadto każda rzecz niesie ze sobą unikalną, ważną historię.

Bohaterowie literaccy także ulegają magii przedmiotów. Ignacy Rzecki, narrator „Pamiętnika Starego Subiekta”, jest bardzo mocno przywiązany do sklepu Jana Mincla. Mimo panującego w nim półmroku doskonale zna każdy fragment powierzchni. Zwykłe przedmioty, jak pieprz czy cynamon, zaczynały nabierać dla niego wartości. Każdy wyróżniał się kształtem, kolorem, czasem specyficznym zapachem. Z każdym związana była jakaś historia. Powierzchnia sklepu, dla klientów spowita mrokiem, została powoli oswojona przez Rzeckiego. Kiedy odkrył wszystkie znajdujące się w sklepie przedmioty, kiedy poznał sklep Mincla centymetr po centymetrze, miejsce to straciło dla niego magię. Przedmioty straciły dawny blask i stały się wyłącznie towarem wystawionym na sprzedaż.  

W książce „Prawiek i inne czasy” występuje wiele magicznych rzeczy. Nie tylko niezwykłe jest pochodzenie i umiejscowienie tytułowej wioski, w której inaczej płynie czas, także zarówno w florze, jak i w faunie dostrzegamy tajemnicze gatunki. Również przedmioty zostają naznaczone przez Tokarczuk tajemną mocą. Osobą, która przejawia szczególne upodobanie do kolekcjonowania niepotrzebnych przedmiotów, jest Misia. Bohaterka w kuchennej szufladzie ukrywa różne przedmioty: odpustową biżuterię, zepsuty termometr, leki, nóż sprężynowy. Każdy z tych przedmiotów wywołuje u Misi sieć skojarzeń, każdy przywołuje jakąś historię, jest związany z przyjemnym lub tajemniczym wydarzeniem.

Przedmioty, w otoczeniu których przebywają bohaterowie, pobudzają do działania wyobraźnię oraz sprawiają, że otoczenie jest bardziej przyjazne.