Prometeizm - Motyw prometejski w „Dziadach” cz. III - opracowanie

Kiedy Prometeusz ukradł olimpijskim bogom ogień i ofiarował go człowiekowi, jego postawa stała się wzorcem bezinteresownego działania w interesie innych, a także sprzeciwu względem istot wyższych. Zastanówmy się w jaki sposób pojęcie to zostało odzwierciedlone w trzeciej części „Dziadów” Adama Mickiewicza.

W scenie „Wielkiej Improwizacji” Konrad buntuje się przeciw Bogu. Podłożem jego postawy jest troska o ludzi i ojczyznę. Nie zgadza się na taki obraz świata, w pewien sposób stara się wymusić na Bogu zmianę tego porządku. W imieniu szczęścia i wolności swoich bliźnich postanowił on przejąć rząd nad duszami i zastąpić Najwyższego w procesie stanowienia o losach świata. „Ty Boże, ty naturo! dajcie posłuchanie. - / Godna to was muzyka i godne śpiewanie. - / Ja mistrz! / Ja mistrz wyciągam dłonie! / Wyciągam aż w niebiosa i kładę me dłonie / Na gwiazdach jak na szklanych harmoniki kręgach…” - słowa te są dowodem boskich aspiracji głównego bohatera.

„Milczysz, milczysz! wiem teraz, jam Cię teraz zbadał, / Zrozumiałem, coś Ty jest i jakeś Ty władał. - / Kłamca, kto Ciebie nazywał miłością, / Ty jesteś tylko mądrością. / Ludzie myślą, nie sercem, Twych dróg się dowiedzą; / Myślą, nie sercem, składy broni Twej wyśledzą…” - ten bluźnierczy cytat zawiera wyrzuty, które Konrad czyni Bogu. Wie, iż Najwyższy nie jest w stanie zapewnić ludziom szczęścia i wolności. Jest pewien, że Stwórca nie przejawia miłości do swoich dzieci, dlatego pozwala, by działy się im takie nieszczęścia. Sam jest gotów poświęcić swoje życie, by wlać w ludzkie serca nadzieje i radość. W tych zamiarach przypomina on mitycznego tytana, pragnącego rozświetlić ludzkie życie ciepłym ogniem.

Konrad nie podejmuje się tej misji dla prywatnej korzyści. Kierują nim inne przesłanki, jakimi są dobro bliźnich i ojczyzny. Ogniem, który chce wykraść jest władza nad światem i możliwość kreowania, by dokonać zmiany istniejącego porządku, bardzo krzywdzącego dla niektórych z ludzi. Tak jak Prometeusz poniósł karę za swoje działanie, tak i misja Konrada kończy się niepowodzeniem, a ksiądz Piotr przepowiada mu daleką podróż, jej kierunkiem będzie wschód.