Ignacy Krasicki „Przyjaciele” - interpretacja i analiza bajki

„Przyjaciele” to bajka opowiadająca o młodym zajączku, który mieszkał na łące, gdzie miał wielu przyjaciół. Ze wszystkimi żył w zgodzie i wszyscy bardzo go lubili. Pewnego ranka zając usłyszał dźwięk myśliwskiego rogu i zobaczył psy - zbliżało się polowanie. Przestraszony poprosił o pomoc konia. Koń odmówił, zapewniając, że inni go nie opuszczą. Zając natknął się na woła. Wół nie miał czasu, ale powiedział, że kozioł na pewno nie odmówi zającowi pomocy. Niestety, kozioł uznał, że jego grzbiet jest dla zająca zbyt twardy, lepsza będzie „wełnista owca”. Owca była skora do pomocy, ale bała się, że psy dościgną i ją i zająca i oboje zostaną rozszarpani. Zając poprosił o pomoc cielę, pasące się na łące. Cielę odmówiło, bo skoro dorosłe zwierzęta nie chciały pomóc, to uznało, że ono nic nie poradzi i uciekło. „Gdy więc wszystkie sposoby ratunku upadły, / Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły”. Tak kończy się bajka „Przyjaciele”.

Utwór można zaliczyć do typu bajek narracyjnych, opowiadających pewną historię. Wersy mają nieregularną budowę (od czterech zgłosek do klasycznego trzynastozgłoskowca). Podobnie jak w innych utworach poety, taka konstrukcja zapobiega monotonii, pozwala płynniej i zgrabniej opowiedzieć historię wyrażoną w bajce. Rymy utworu są parzyste, według schematu aa bb cc i tak dalej. Oprócz opisów, często wykorzystywany jest dialog, który dynamizuje opisywane wydarzenia.

„Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie” - za pomocą tego przysłowia wyrazić można sens bajki Krasickiego. Zając, który znał i lubił wszystkich mieszkańców łąki i ogrodu, nie mógł liczyć na nikogo, kiedy pomoc była mu najbardziej potrzebna. Zawiedli wszyscy. Nie sztuka być przyjacielem, kiedy to nic nie kosztuje - przekonuje autor bajki. Bardzo ważne jest, aby okazać przyjaźń w momencie ważnym, kiedy wiąże się to z poświęceniem, zadaniem sobie pewnego trudu czy nawet narażeniem życia. Zająca zgubiła obojętność jego przyjaciół, a także to, że było ich tak wielu. W ten sposób jeden zrzucał na drugiego odpowiedzialność, związaną z pomocą szarakowi. Być może, gdyby zając miał jednego przyjaciela, ale za to wypróbowanego, jego los nie byłby tak marny.

Oceniając postępowanie przyjaciół zająca, warto zauważyć, że nie wszyscy zachowali się egoistycznie. Niektórzy faktycznie niewiele mogli zrobić - cielę czy owca nie mogły ocalić ściganego przez psy zająca, bo same mogły łatwo zostać pożarte. Najwięcej zarzucić można koniowi, wołu czy kozłu - pod byle pretekstem pozbyli się zająca, nie udzielając mu pomocy, choć mogli to zrobić. Podobnie jest w życiu, prośba o pomoc do potężnych i posiadających wiele możliwości osób nie zawsze skutkuje, bardziej chętni do pomocy okazują się słabsi, tyle że oferowana przez nich pomoc może nie wystarczyć.

Bajkę „Przyjaciele” można traktować jako przypomnienie i ostrzeżenie: wprawdzie zająca nie udało się ocalić, ale warto zachowywać się tak, by nie było kolejnych takich przypadków, gdy ktoś otoczony przyjaciółmi nie dostaje pomocy i ma kłopoty, czy spotyka go coś złego.