Henryk Sienkiewicz „Szkice węglem” - znaczenie tytułu noweli. Opracowanie

„Szkice węglem, czyli epopeja pod tytułem: co się działo w Baraniej Głowie” to nowela, którą Henryk Sienkiewicz napisał podczas swojego czteroletniego pobytu w Stanach Zjednoczonych (1876-1880). Inspiracją do napisania noweli była wieść z Polski, o toczonych w Warszawie dyskusjach na temat samorządu wiejskiego. Sienkiewicz napisał utwór aktualny w ówczesnych mu czasach. Przy pisaniu „Szkiców węglem”, Sienkiewicz posłużył się felietonami z „Gazety Polskiej”, np. o problemie głupich wójtów, księży wyklinających herezje oraz ateizmie.

W powszechnym znaczeniu, szkic jest to zarys pewnej sytuacji lub przedmiotu, wstępna koncepcja otwierająca dane zagadnienie. W noweli „Szkice węglem” Henryk Sienkiewicz nakreślił sytuację na polskiej wsi w II połowie XIX wieku. Utwór składa się z wielu luźnych, w żaden sposób nie połączonych ze sobą epizodów, by w ogólny sposób naszkicować czytelnikowi losy mieszkańców Baraniej Głowy.

Autor przedstawił realia polskiej wsi w czasach, kiedy zostało wprowadzone uwłaszczenie chłopów. Wieś w noweli Sienkiewicza jest smutna, szara i biedna, przedstawiona w pesymistycznej kolorystyce. Chłopi niczym się od siebie nie wyróżniają, wszyscy są bezbarwni i borykają się z tymi samymi problemami, jak analfabetyzm i bieda. 

Podtytuł utworu sugeruje miejsce akcji, małą wieś o nazwie Barania Głowa. Nazwa wsi jest aluzją autora do tego, jacy są jej mieszkańcy. Stworzył on bardzo realistyczny obraz chłopstwa tamtych czasów. Przedstawił ich jako ludzi ze skłonnościami do alkoholizmu, niedouczonych, biednych i ciemnych.

Epopeja jest to utwór ukazujący dzieje bohaterów w przełomowym dla całego narodu momencie. Nazwanie swojego utworu epopeją było zabiegiem czysto ironicznym ze strony autora. W „Szkicach węglem” Sienkiewicz wyśmiewał „zainteresowanie” władz sprawami wiejskimi. W rzeczywistości gminy wiejskie działały na zasadzie samowolki, a dworzanie byli obojętni i odcięli się od spraw chłopów. Często beznadziejne sytuacje, w których znajdują się główni bohaterowie, autor przedstawił w sposób groteskowy i żartobliwy. Z ponurej i przygnębiającej rzeczywistości stworzył prawdziwą komedię. Losy bohaterów, szczególnie rodziny Rzepów są tak fatalne, że aż śmieszne.