C.S. Lewis „Listy starego diabła do młodego” - znaczenie tytułu powieści. Opracowanie

„Listy starego diabła do młodego” to powieść epistolarna składająca się z trzydziestu jeden listów napisanych przez diabła doświadczonego w sztuce sprowadzania na złą drogę ludzi do młodszego krewnego, który dopiero uczy się tej sztuki. Podsekretarz diabelskiego departamentu, Krętacz, radzi młodszemu kusicielowi, Piołunowi, jakie sposoby pozwolą mu zapanować nad człowiekiem zwanym przez niego „pacjentem”. Bardzo doświadczony urzędnik analizuje słabości ludzkiego charakteru i radzi, jak z nich skorzystać, opisuje też okoliczności, w jakich człowiek będzie bardziej podatny na diable zabiegi. Rozdziały powieści to korespondencja przesyłana przez krewniaków.

Słowo „listy” zawarte w tytule nie jest przypadkowe – ma nawiązywać do listów apostolskich kierowanych do wiernych przez pierwszych apostołów z okresu wczesnochrześcijańskiego. Autor książki, C.S. Lewis, był gorliwym katolikiem, a nadając tytuł swojej książce postąpił nieco przekornie – opisał diabelskie sposoby kuszenia, ale w taki sposób, że dla kogoś wierzącego w Boga będą one wskazówką do prowadzenia życia zgodnego z Ewangelią. Doświadczony diabeł, zamiast uczyć jak postępować źle, nauczy, jak kierować się dobrem i zachowywać zgodnie z przykazaniami.

Pozostając w tematyce biblijnej, pisanie listów to także sposób na przekazanie pewnej wiedzy ich odbiorcom – do tego właśnie służyły pierwszym apostołom. Również diabli korzystają z tej sprawdzonej formy, naśladując swoich przeciwników. Powielając ich metodę, pokazują że tak naprawdę nie mogą działać i istnieć autonomicznie, samodzielnie. Angielski pisarz daje do zrozumienia, iż rzeczywiście liczy się tylko dobro i wiara, a zło pasożytuje na tych wartościach, nie wytwarzając żadnego własnego systemu. Atrakcyjność zła polega na zanegowaniu tego, co stworzyło chrześcijaństwo i na niczym więcej. Gdyby nie było dobra, zło nie mogłoby istnieć. To stwierdzenie formułowane było już wielokrotnie, ale Lewis sugeruje je nieprzypadkowo. Skoro zło jest wtórne wobec dobra, pasożytuje na nim, a jednocześnie nie może istnieć samodzielnie – po co poświęcać się marnym namiastkom prawdziwych wartości, prawdy i idei? Dla Lewisa odpowiedź jest oczywista, nie ma wątpliwości, iż pisarz liczy, że wpadną na to również czytelnicy jego prozy.

Warto zwrócić także uwagę na tytułowe sformułowanie o kimś starym i młodym. Zazwyczaj bywa tak, że jeśli osoba starsza pisze do kogoś list, robi to po to, by przekazać mu pewne rady czy zalecenia. Generalnie osoba starsza kojarzy się z doświadczeniem i rozwagą, młoda – z zapałem i energią. Połączenie tych cech daje realne efekty. W przypadku tytułu powieści Lewisa jest podobnie – starszy diabeł radzi młodszemu, jak sprowadzić na złą drogę człowieka.