Halina Poświatowska „[***] Tutaj leży Izold jasnowłosa...” - interpretacja i analiza wiersza

„[***] Tutaj leży Izold jasnowłosa...” to wiersz Haliny Poświatowskiej, który nawiązuje do  legendy o parze tragicznych kochanków. Incipit sugeruje, że poetka skupia się na postaci Izoldy Jasnowłosej. Warto zanalizować wykorzystany przez poetkę motyw.

Najpierw jednak należy przypomnieć sobie pokrótce opowieść o parze zakochanych. Legenda o Tristanie i Izoldzie znana była już w średniowieczu. Jej początków należy dopatrywać się w kręgach kultury celtyckiej. Tytułowi bohaterowie to rycerz i irlandzka księżniczka, którzy na skutek spożycia magicznego napoju zaczynają pałać do siebie gorącą miłością. Przeciwnikami tego uczucia są król Marek – mąż Izoldy oraz Izolda o Białych Dłoniach – małżonka Tristana. Kiedy dzielny rycerz zostaje ranny, a płynącej na pomoc Izoldzie Jasnowłosej na przeszkodzie staje jego żona, mężczyzna umiera. Zrozpaczona kobieta postanawia podzielić jego los.

Sytuacja liryczna utworu Haliny Poświatowskiej rozgrywa się w szpitalu. Tam została umieszczona jasnowłosa Izold. Kobieta umiera, na co wskazuje ten fragment: „i wiem, że się nieodwołalnie stanie / nim obudzi okna nowy dzień”. Ten szpital jest pusty, ciemny i przytłaczający. Rozświetlają go tylko ogniki oczu konającej bohaterki. Umiera ona w osamotnieniu, nikt nie towarzyszy jej w ostatnich chwilach życia. Jej to jednak nie przeraża, nadziei dodaje jej myśl, że wkrótce połączy się z ukochanym Tristanem.

Utwór należy do typu liryki pośredniej, opisowej. Jego budowa jest regularna – składa się z trzech strof liczących po cztery wersy. Liczba sylab w linijkach jest różna, jednak w obrębie każdej strofy istnieje układ: 10,10,10,6; 9,9,9,9; 10,9,9,10. Każda zwrotka ma wyjątkową rytmikę, co widoczne jest także w sferze rymów: pierwsza zwrotka zawiera rymy przeplatane, dwie kolejne rymy okalające.

Warto zwrócić uwagę na bardzo rozbudowaną warstwę stylistyczną. Liczne epitety precyzyjnie tworzą sytuację liryczną. Widoczny jest kontrast między mrocznym szpitalem, a „jasnością” duszy leżącej Izold. Metafory takie jak: „trzepotliwy oddech” czy „ogniki oczu” podkreślają optymizm, który jej towarzyszy.

Wiersz można odnieść do biografii poetki. Halina Poświatowska miała wadę serca, co powodowało, iż sporą część życia spędziła w szpitalach. Właśnie w takim miejscu poznała swojego przyszłego męża, także chorego na serce. Zaledwie dwa lata po ślubie została wdową. Być może opowieść o złotowłosej Izold leżącej w szpitalnym łożu ukrywa gdzieś oblicze tęskniącej za ukochanym Haliny Poświatowskiej. Przecież jedyne miejsce, w którym mogła go spotkać było gdzieś poza realnym światem.