Tadeusz Różewicz „Przepaść” - interpretacja i analiza utworu

Utwór ten można potraktować jako refleksyjny, poruszający problem ludzkiego życia i związanych z nim kłopotów.

Wiersz ma budowę stychiczną, ciągłą, to znaczy, że nie jest podzielony na części kompozycyjne. Ma nieregularną budowę, wersy posiadają różną ilość sylab. W wierszu zastosowano raczej proste, niewyszukane słownictwo, nie brakuje tu jednak kunsztownych połączeń wyrazowych, np. „otchłań ulicy”, „ciemności nagromadzone przed światem”.

Podmiot liryczny występuje w utworze w roli obserwatora. Przedstawia sytuację na ulicy, kiedy to biedna, starsza kobieta nie może przejść przez ulicę. Chciałaby, ale się waha. Boi się, cofa, nie potrafi uczynić kroku do przodu. Nie są wyjawione przyczyny tego lęku, ale każdy czytelnik może interpretować je inaczej. Kobieta pewnie obawia się ruchu, szybkości i hałasu, jakie panują na ulicy. Swoje młode życie spędziła z dala od zgiełku ulic, na uboczu. Możemy dać ponieść się wyobraźni i dopuścić wiele interpretacji. Staruszka była jednąz wielu ofiar wojny, znalazła się w niebezpieczeństwie, była więźniem obozu koncentracyjnego. To wszystko sprawiło, iż nie czuje się w świecie bezpiecznie, brak jej pewności siebie wiary w sens życie. Może być też inna przyczyna. Staruszka jest osobą samotną, nieszczęśliwą, lub też boi się tych cywilizacyjnych „ wynalazków”.

Bohaterkaw wierszu stoi na krawędzi ulicy, która metaforycznie nazwana jest przepaścią. Oznacza to symboliczne ukazanie dwóch, odrębnych światów. Jeden z nich znajduje się tu, gdzie stoi staruszka, drugi widać po przeciwnej stronie ulicy. I nagle, zupełnie niespodziewanie do kobiety podbiega mały chłopiec i chwyta jej dłoń. Potem spokojnie , z uśmiechem na twarzy przeprowadza ją przez ulicę. Obserwator stwierdza, iż rozstąpiły się ciemności nad światemi pojawiła się nowa nadzieja. Dla staruszki, która znalazła życzliwą i bliską osobę. Także i dla chłopca, spełniającego dobry uczynek. Dwoje tych ludzi rozwiewa całe zło, jakie nagromadziło się nad światem. Obraz ten to symboliczne ukazanie połączenia dwóch, jakże różnych światów : młodego i starego, zbłąkanego i pewnego siebie, smutnego i radosnego. Daje to nadzieje na przyszłość, iż takie związki są możliwe. Ludzie, jeśli tylko chcą, potrafią być dla siebie życzliwi i pomocni. Tytułowa przepaść została pokonana przez kobietę i chłopca. On wyciągnął swą pomocną dłoń, staruszka zaufała mu i pozwoliła się prowadzić.

Wiersz Różewicza pokazuje, jak piękne i owocne mogą być międzyludzkie relacjei jakie można odnieść z nich korzyści. Bez względy na to, jaka jest różnica wieku, poglądówi doświadczeń człowiek jest dla drugiej osoby prawdziwą i najwyższą z wartości.