Mark Twain „Pamiętniki Adama i Ewy” - charakterystyka Adama

Mark Twain stworzył swoją mini powieść - „Pamiętniki Adama i Ewy” - w oparciu o konwencję dziennika intymnego, stylizowanego w tym wypadku na wspomnienia pierwszych ludzi. Poetyka tekstu i jego kunszt formalny wskazują jednak wyraźnie na wykorzystanie postaci głównych bohaterów jedynie jako tworów nośnych literacko, nie odwołujących się do prawdziwych osób i ich rzeczywistych odczuć.

Adam pozostaje więc wyraźnie autorską kreacją Twaina, która bardziej miała na celu scharakteryzowanie mężczyzn w ogóle, z ich cechami uniwersalnymi na przestrzeni całej historii ludzkości, niż stworzenie portretu charakterologicznego indywidualnej jednostki. Z notatek bohatera wysnuwamy wobec tego charakterystykę bardzo ogólną, ale za to obfitującą w pewne właściwości, których można doszukać się w osobowości i sposobie bycia nawet współczesnych mężczyzn.

Tym, co rzuca się w oczy w pierwszej kolejności, jest małomówność i pragmatyczność Adama przejawiająca się już choćby w długości pierwszych wpisów i rzeczowości zawartych w nich spostrzeżeń. Bohater opisuje tutaj napotykane zjawiska i wydarzenia bez zbędnego komentarza, nie zastanawiając się nad nimi dłużej, a jedynie przyjmując je takimi, jakie są. Nazywa je prostymi określeniami wyrażającymi istotę rzeczy, podchodząc do nich z całkowitą prostotą, czasem wręcz - prymitywnością - małego chłopca poznającego świat. Z tego też powodu tak bardzo będzie drażnić go wylewność i gadatliwość Ewy, która - trzeba to przyznać - w oswajaniu nowostworzonego świata wykaże się o wiele większą inwencją i fantazją, w zupełnie niezamierzony sposób godząc tym samym w męską dumę Adama.

Pierwszy Mężczyzna jawi się jednak również jako zapalony eksplorator ze zmysłem analitycznym nie ustępującym współczesnym naukowcom; każde ze zjawisk stara się zbadać i zrozumieć, każde jest dla niego wielką ciekawostką i owo zaciekawienie jest początkowo jedynym typem emocji, jakie inne istoty są w stanie w nim obudzić. Tak traktuje początkowo Ewę, „stworzenie o długich włosach”, dopiero po czasie odnajdując w niej równą sobie towarzyszkę. Tak też patrzy na przychodzące na świat dzieci, nie rozumiejąc zupełnie emocjonalnego przywiązania matki do dziwacznych stworzeń, niepodobnych do żadnych innych. Prawdziwa więź i zrozumienie znaczenia otaczających go osób przyjdzie dopiero po latach, kiedy Adam w pełni dojrzeje, ukształtowany i zahartowany trudami życia po wygnaniu z Raju. Jego powolne dorastanie do roli męża i ojca zdaje się więc obrazować bardzo ogólną, znaną od wieków prawdę, iż mężczyzna przestaje być chłopcem o wiele później, niż kobieta - dziewczynką, ale także owa przemiana okazuje się na przestrzeni lat o wiele bardziej spektakularną i głęboką.

W finale zapisków Adama odnajdujemy go już jako człowieka pełnego emocjonalnie, kochającego, rozumiejącego własną miłość i potrafiącego z zachowań swych bliskich wysnuwać wnioski na przyszłość. Wie również, że swoje dorastanie i uczenie się emocji zawdzięcza Ewie - zarówno jej ciepłu, oddaniu, mądrości życiowej, jak i lekkomyślności, która doprowadziła do wygnania ich a Raju. Rozumie, że nawet to, co zrobiła źle, zbliżyło ich do siebie i otwarło mu drogę do pełni człowieczeństwa, jaka realizuje się jedynie w świadomej i odpowiedzialnej miłości dla drugiego człowieka.