Adam Mickiewicz „Nad wodą wielką i czystą....” - budowa wiersza i środki stylistyczne. Opracowanie

Porównując wiersz „Nad wodą wielką i czystą....” na przykład do sonetów czy erotyków, zaskakuje nas prosta i nieskomplikowana budowa. Jednak powinniśmy pamiętać, że dobry poeta niczego nie robi przypadkowo, a wybór formatu wiersza jest jednym z najważniejszych.

Utwór składa się z sześciu strof, użyta stopa rytmiczna to ośmiozgłoskowiec. Trzy pierwsze zwrotki oraz dwie ostatnie posiadają cztery wersy, oddziela je dystych. Taki układ każe zwrócić uwagę na semantykę obu części: skoro regularny tok wiersza zostaje zakłócony przez odrębną jednostkę, musi to świadczyć o czymś istotnym. W wierszu jest to oddzielenie części opisowej od „doświadczalnej”, w której czynnie uczestniczy sam podmiot.

Trzy pierwsze strofy są do siebie podobne nie tylko ze względu na wersyfikację, paralelizm budowy widoczny jest także na poziomie treściowym wersów: pierwszy i trzeci każdej zwrotki brzmią identycznie: „Nad wodą wielką i czystą (...)” oraz „A woda tonią przejrzystą (...)”. Podmiot liryczny opisuje tu więc rzeczy różniące się, ale mogące być sprowadzone do wspólnego mianownika.

Po dystychu następuje część, w której ujawnia się podmiot liryczny. Mówi w pierwszej osobie, opowiada o swoich działaniach. W ostatniej strofie przerzuca się jednak na formę bezosobową, używając wyrazów takich jak „trzeba” oraz stosując zdania eliptyczne.

W przedostatniej strofie występuje aliteracja, powtórzenia są w ogóle częste w tym wierszu. Oprócz wspomnianego paralelizmu budowy oraz aliteracji mamy ostatni wers zbudowany właściwie z jednego słowa: „płynąć”.

Zauważamy także personifikacje: skały mają twarze, obłoki „biegną”, grom „ryknął” – środki te sugerują, byśmy zjawisk przyrodniczych nie traktowali w kategoriach pogodowych, że mają one drugie dno, a więc funkcję alegoryczną.