Konfucjusz - biografia, dzieła, nauki Konfucjusza

Konfucjusz, właściwie Kong Qiu lub Kongfu-zi (Mistrz Kong), żył na przełomie VI i V w. p.n.e. Urodził się w księstwie Lu w Chinach i był synem zubożałego arystokraty. Miał dziewięć przyrodnich sióstr. Sam pochodził z drugiego małżeństwa swojego ojca – Shulianga He. Niemal od dziecka zarabiał na swoje utrzymanie fizyczną pracą. Żył w biedzie. Jego ojciec umarł, kiedy miał trzy lata. W wieku dziewiętnastu lat zaczął pracować jako urzędnik. Pragnął równości społecznej.

Był założycielem szkoły, w której uczono manier i zasad pisania. Niedługo potem popadł w niełaską i zmuszony był podróżować po świecie wraz ze swoimi uczniami. Pod koniec życia przyjął posadę nauczyciela. Napisał wtedy kronikę księstwa Lu, którą zatytułował „Wiosny i Jesienie”. Za czasów swojej działalności nie był zbyt popularny, choć miał wielu wiernych uczniów. Jego grób do dziś znajduje się w miejscowości Qufu.

Twierdzi się, że własnych nauk nigdy samodzielnie nie spisał, niemniej jednak doktryna, jaką zaproponował, została spisana w tak zwany kanon Sishu (w tłumaczeniu dosłownie „Czteroksiąg”). W jego skład wchodzą cztery części: „Lunyu”, „Mengzi”, „Daxue” („Wielka Nauka”) oraz „Zhongyong”, czyli „Doktryna Środka”. Konfucjusz żył w epoce Han, a jego teorie wywarły niebagatelny wpływ na kulturę całych Chin. Mistrz Kong wypowiadał się na wiele kontrowersyjnych tematów, takich jak relacja człowiek-państwo oraz sytuacja człowieka w społeczeństwie.

W II w. p.n.e. konfucjanizm, czyli doktryna religijna głoszona przez Konfucjusza, została uznana za doktrynę narodową. To wtedy nadeszły czasy rozkwity tejże religii. Filozof w ogóle nie zajmował się zjawiskami metafizycznymi takimi jak istnienie Boga czy duchów. Pragnął, aby jego filozofia dawała ludziom praktyczne wskazówki, jak mają żyć. Uważał, że istnieje człowiek idealny, zwany przez niego „junzi”. Byłby to „twór” doskonały i przede wszystkim szlachetny. Dawał wskazówki nie tylko przeciętnym ludziom, ale pouczał także władców, aby ci szanowali swoich poddanych. To miało być warunkiem spokoju oraz szczęścia w całym państwie. Tak wypowiadał się o rodzinie: „W domu rodzinnym młody człowiek winien z nabożnością (xiao) odnosić się do swych rodziców. Poza domem rodzinnym winien szanować starszych, winien być baczny i szczery, winien miłować wszystkich, lecz bliskie stosunki utrzymywać z tymi, którzy posiedli cnotę humanitarności. Gdyby mu zaś sił jeszcze po dokonaniu tego starczyło, niechaj się przykłada do nauki pism”.

Konfucjusz wierzył we wrodzone dobro, które jest w każdym człowieku, tylko należy je dostrzec i pielęgnować. Odwoływał się on zarówno do etyki, jak i polityki. Opowiadał się też za ładem społecznym. Ważniejszy był dla niego rozum i mądrość niż czucie i serce. Za jego czasów Niebo urosło do rangi bóstwa. Władców ziemskich uważał za swego rodzaju łączników z boskimi cnotami. Wraz z nauką Konfucjusza wykształciło się wiele obrzędów, rytuałów i ceremonii – szczególnie zaś te dotyczące pogrzebów i składania ofiar duchom zmarłych przodków.

Przodkom budowano świątynie oraz wielkie grobowce rodzinne. Do obrzędów wprowadzano muzykę. Wkrótce też sam Konfucjusz urósł do rangi bóstwa, któremu składano cześć. W Qufu powstał największy ośrodek jego kultu. Udało się tam zgromadzić wiele pamiątek po Mistrzu Kong. Konfucjusz stał się nie tylko świętym, ale i patronem, między innymi, nauczycieli. Jego samego uważa się za jednego z najwybitniejszych mędrców pod słońcem. To według jego teorii rządzono Chinami ponad dwa tysiące lat.

Jego postać i postawa na zawsze pozostały w sercach Chińczyków. Jego teorie i doktryna przetrwały do dzisiejszych czasów i wciąż kształtuje kolejne pokolenia młodych konfucjanistów.