Matki Boskiej Gromnicznej - Ofiarowanie Pańskie (święto) - geneza, historia, znaczenie

Dzisiejsze Święto Ofiarowania Pańskiego (inaczej Matki Boskiej Gromnicznej) wywodzi się ze starotestamentowego święta spotkania i oczyszczenia. Na pamiątkę ocalenia pierworodnych synów od zagłady w czasie niewoli egipskiej, Żydzi zaczęli uważać, że każdy pierworodny należy do Boga. Istniał więc obowiązek, by 40 dni po narodzinach dziecka zanieść je do świątyni i „wykupić” od kapłana za symboliczną kwotę 5 syklów. W ten dzień także matka miała dokonać samooczyszczenia po narodzinach dziecka. Wiązało się to ze złożeniem przez nią w ofierze baranka lub pary synogarlic. Święta rodzina „dała” Bogu ptaki, co stanowi dowód na to, że żyli oni w ubóstwie.

Ofiarowanie Pańskie przypada czterdzieści dni po Narodzeniu Pańskim. Jest to dzień 2 lutego. Jako że wiąże się ono z tajemnicą przyjścia na świat Jezusa, w czasie jego trwania można jeszcze śpiewać kolędy. Jego geneza sięga czasów pierwszych chrześcijan. Był to święto uroczyście obchodzone już w IV w. n.e. Początkowo świętowano je głównie na terenach życia Chrystusa (Jerozolima itd.), ale już dwa stulecia później rozszerzyło się na cały zasięg panowania chrześcijaństwa.

W polskiej tradycji święto Ofiarowania Pańskiego wiąże się z przynoszeniem do kościoła gromnic. Świece mają symbolizować Światło Boże, które pojawiło się na świecie dzięki Maryi. Szybko zyskało ono bardzo ważną rolę w codziennym życiu. Ludzie wierzyli, iż rozpalając świecę poświęconą 2 lutego, znajdują się pod obroną NMP. To właśnie Matka Boża miała chronić wiernych przed zagrożeniami związanymi z żywiołami (burza, grad) oraz prowadzić konających przed oblicze samego Boga (stąd zwyczaj rozpalania gromnic przy umierających).

Dzień Ofiarowania Pańskiego stanowi zakończenie okresu bożonarodzeniowego. Zgodnie z tradycją, to właśnie wtedy w kościołach po raz ostatni rozbrzmiewają radosne kolędy i pastorałki, natomiast w domach rozbierane są choinki i inne oznaki czasu radości, który związany jest z Narodzinami Syna Bożego.

Teologowie w święcie Ofiarowania Pańskiego dostrzegają początek dzieła zbawienia. Oddanie się przez Jezusa Bogu ma charakter symboliczny i podkreśla, że – chociaż Jezus należy do Trójcy Świętej – jest gotów spełnić dzieło, dzięki któremu człowiek zostanie wybawiony od wiecznego potępienia. Dopełnieniem tego obrzędu jest śmierć Jezusa na krzyżu i ostateczne zrealizowanie Boskiego planu.